Πόσες γέφυρες άλλαξε η Χαλκίδα – Τα τραγικά περιστατικά

Η Χαλκίδα αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς όλο τον χρόνο, καθώς βρίσκεται μόλις μία ώρα μακριά από την Αθήνα. Η πρωτεύουσα της Εύβοια συνδέεται με την βοιωτική ακτή μέσω της Υψηλής Γέφυρας Ευρίπου, της Νέας Γέφυρας Χαλκίδας, ενώ λίγο πιο πέρα βρίσκεται μία παλιά γέφυρα με ιστορία 2.500 χρόνων.

Το πιο κομβικό σημείο της πόλης είναι η συρταρωτή γέφυρα στον Πορθμό του Ευρίπου που καλείται να αντιμετωπίσει… «τρελά νερά».

Είναι γνωστό ότι τα νερά κάθε έξι ώρες φουσκώνουν με το ρεύμα να αλλάζει κατεύθυνση, ένα φαινόμενο που οφείλεται στη διαφορά στάθμης του νερού μεταξύ του βόρειου και του νότιου Ευβοϊκού.

Το εντυπωσιακό είναι πως ορισμένες μέρες τον μήνα, ανάλογα με τις συζυγίες, το ρεύμα μπορεί να γίνει τόσο ακανόνιστο που να αλλάξει φορά έως και 14 φορές μέσα στη μέρα.

Η Παλαιά Γέφυρα επιτρέπει την εύκολη συγκοινωνία και επικοινωνία. Κατά τις βραδινές ώρες, η συρταρωτή αυτή γέφυρα ανοίγει στα δύο για να περάσουν μεγάλα πλοία, ιστιοφόρα, γιοτ και σκάφη. Ο κόσμος που βρίσκεται στις δύο πλευρές θα ξαποστάσει, λίγο, για να χαζέψει το θέαμα και να απολαύσει τη δροσιά της θαλάσσιας αύρας.

Η αρχαία ξύλινη γέφυρα

Η γέφυρα υπήρξε, ανέκαθεν, σημείο αναφοράς της πόλης. Η πρώτη καταγραφή της φαίνεται να έγινε το 410 π.Χ., όταν οι Χαλκιδέοι αποχώρησαν από την Αθηναϊκή Συμμαχία και αποφάσισαν να συμμαχήσουν με τους Θηβαίους οχυρώνοντας την πόλη. Έτσι, κατασκεύασαν δύο πύργους στις δύο πλευρές της πόλης και μία ξύλινη γέφυρα για να ελέγχουν όλο τον Ευβοϊκό.

Αναφορές της γέφυρας υπήρξαν και κατά την Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, αλλά και κατά την Τουρκοκρατία. Ο πορθμός του Ευρίπου είχε, πια, αποκτήσει σημαντική στρατηγική και εμπορική αξία. Και η γεφύρωση της Βοιωτίας με τη Χαλκίδα γινόταν μέσω μιας λίθινης τοξωτής γέφυρας με πέντε ή έξι καμάρες.

Η ατυχής πρώτη σύγχρονη γέφυρα

Το 1843, το Ελληνικό κράτος επιχείρησε να δημιουργήσει το πρώτο αυτοχρηματοδούμενο έργο με σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. Έτσι, με βασιλικό διάταγμα ο δήμος Χαλκιδέων μπορούσε να παραχωρήσει για 26 χρόνια το δικαίωμα είσπραξης πορθμείων και διοδίων σε ιδιώτη. Το έργο ανέλαβε ο σπουδαίος Έλληνας μηχανικός Δημήτρης Σκαλιστήρης.

Κάτω από συνθήκες ακατάστατων ρευμάτων και παλιρροιών, οι ανακατασκευές ξεκίνησαν ταχύτατα. Όσοι δούλεψαν πάνω στο έργο επέδειξαν μεγάλη αφοσίωση και φιλοπονία. Ακόμα και ορισμένοι κατάδικοι που ήθελαν, απλά, να εξαγοράσουν την ποινή τους εργάστηκαν σκληρά για να ολοκληρωθεί το έργο. Ο πορθμός έφτασε τα 20 μέτρα πλάτους, ενώ εμβάθυνε κατά 6 μέτρα νερού.

Τα εγκαίνια της γέφυρας έγιναν στις 6 Ιανουαρίου του 1858, με την παρουσία του βασιλικού ζεύγους, αφού πρώτα είχαν ακυρωθεί δύο φορές. Την πρώτη, γιατί αρρώστησαν τα άλογα που θα μετέφεραν την βασιλική άμαξα και τη δεύτερη, λόγω έντονης τρικυμίας.

Η γέφυρα θα διατηρηθεί για 32 χρόνια, έως και το 1890, όταν μετά από σοβαρή διάβρωση μελών της, καταστράφηκε ολοκληρωτικά στις 29 Μαϊου. Η ανάγκη, όμως, άμεσης αντικατάστασης της έγινε επιτακτική.

Τα καταστήματα που βρίσκονταν γύρω από τη γέφυρα παρέμεναν πλήρως αποκλεισμένα, ενώ παράλληλα, η απουσία της δημιουργούσε ανεπάρκεια επικοινωνίας της Χαλκίδας με τα χωριά της Βοιωτίας και Θήβας προκαλώντας μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Στο μεταξύ, οι ανάγκες της οδικής κυκλοφορίας και ναυσιπλοΐας αυξάνονταν συνεχώς. Έτσι, οι εργασίες διάνοιξης του πορθμού διήρκησαν 5 χρόνια για την απαραίτητη εκβάθυνση του πορθμού στα 8,5 μέτρα και τον διπλασιασμό του πλάτους του, στα 40 μέτρα.

Τα εγκαίνια της Ιταλικής γέφυρας

Στα τέλη του 1895, μια Χαλύβδινη γέφυρα 40 μέτρων κατέφθασε στην πόλη της Χαλκίδας από την Ιταλία. Τα εγκαίνια της Ιταλικής, πλέον, χειροκίνητα περιστρεφόμενης γέφυρας έγιναν στις 17 Απριλίου του 1896.

Η «Ιταλική» γέφυρα αποτέλεσε δίαυλο επικοινωνίας και εμπορίου για 65 χρόνια. Το 1944, μάλιστα, γλίτωσε από σίγουρη ανατίναξη. Στις 15 Οκτωβρίου, τα γερμανικά στρατεύματα νικημένα από τις συμμαχικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη της Χαλκίδας. Θέλησαν, όμως, να κάνουν μια εντυπωσιακή έξοδο. Έδεσαν με αλυσίδες πάνω στη γέφυρα μια υποβρύχια δεξαμενή καυσίμων, ενώ ένα γερμανικό πυροβόλο είχε οπλίσει προς την δεξαμενή και τη γέφυρα. Οι Γερμανοί ήθελαν να αποκόψουν οποιαδήποτε επικοινωνία της Εύβοιας με τη Στερεά Ελλάδα.

Όλοι παρακολουθούσαν έντρομοι, όταν κάποιος επενέβη.

Ο Μητροπολίτης Χαλκίδας Γρηγόριος έπεισε τους Γερμανούς κατακτητές να μην ανατινάξουν την γέφυρα. Ωστόσο, εκείνοι θα αφαιρούσαν τα μαγκάνια της, ώστε να παραμείνει ανοιχτή κόβοντας την πόλη, κυριολεκτικά, στα δύο. Το πλήθος οργισμένο χτυπούσε με δύναμη τις αλυσίδες που κρατούσαν δεμένη τη δεξαμενή πάνω στη γέφυρα. Οι αλυσίδες έσπασαν και η δεξαμενή παραδόθηκε στα ακατάστατα ρεύματα του Ευρίπου ταξιδεύοντας ως το καρνάγιο του Χειμώνα.

Δύο μέρες, αργότερα, μηχανικοί έσπευσαν να επιδιορθώσουν τα μαγκάνια της, προκειμένου η γέφυρα να κλείσει και η πόλη να ενωθεί, ξανά. Η γέφυρα έκλεισε με τον ερχομό των Άγγλων στη Χαλκίδα.

Ακόμα κι αν πέρασε από χίλια κύματα, η γέφυρα κηρύχθηκε μη λειτουργική λόγω του περιορισμένου πλάτους και φόρτου που μπορούσε να εξυπηρετήσει. Το 1959, το Υπουργείο Δημοσίων Έργων προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για τη Μελέτη και Κατασκευή της νέας γέφυρας Ευρίπου.

Από τις έξι προτάσεις που συνδύαζαν ελληνικές και ξένες εταιρείες επιλέχθηκε η μοναδική αμιγώς ελληνική της «ΕΔΟΚ Α.Ε. ΒΙΟ Α.Ε.» που ήταν και η πιο οικονομική. Έτσι, προτάθηκε η πρώτη διεθνώς συρταρωτή γέφυρα.

Η Παλαιά Γέφυρα Χαλκίδας εγκαινιάστηκε το 1963.

Οι εργασίες διήρκησαν δυόμιση χρόνια και η νέα ηλεκτροκίνητη συρταρωτή γέφυρα εγκαινιάστηκε το 1963. Μέχρι και σήμερα, η γέφυρα έχει 42 μέτρα μήκους και 11 μέτρα πλάτους, δύο λωρίδες κυκλοφορίας και πεζοδρόμια για τους πεζούς. Ο σκελετός της είναι σιδερένιος και το κατάστρωμα της ξύλινο.

Η γέφυρα ενώνει και χωρίζει την πόλη, ταυτόχρονα. Δύο μηχανικοί γρύλοι ανεβαίνουν μέχρι τη κύρια δοκό της, όταν πρόκειται να ανοίξει για τη διέλευση των πλοίων. Οι πλάκες στήριξης της αφαιρούνται προς τα έξω και οι γρύλοι ξανά κατεβαίνουν επιτρέποντας την κάθοδο της γέφυρα κατά 0,63 εκατοστά. Τα κιγκλιδώματα αναδιπλώνονται και οι τροχοί τραβούν κάθε βραχίονα προς το εσωτερικό της αντίστοιχης σήραγγας του.

Νέα Γέφυρα Χαλκίδας

Μέχρι και το 1993, όσοι ήθελαν να επισκεφτούν την πόλη, καθώς και τα βαριά οχήματα, ήταν αναγκασμένοι να διασχίζουν την Παλαιά Γέφυρα και επομένως να περνούν μέσα από το πολυσύχναστο κέντρο της. Μία οδική παράκαμψη θα εξοικονομούσε στους οδηγούς χιλιόμετρα, αλλά και θα τους γλίτωνε από το επιβαρυμένο συγκοινωνιακά κέντρο της πόλης. Η κατασκευή μιας νέας καλωδιωτής γέφυρας ήταν ένα στοίχημα με τη τεχνολογία και τα καιρικά φαινόμενα.

Το έργο ξεκίνησε το Μάιο του 1985 με τη συνεργασία έξι εταιρειών. Το σχέδιο προέβλεπε την κατασκευή μιας κρεμαστής από συρματοπλέγματα γέφυρας μήκους, σχεδόν, 700 μέτρων και 45 εκατοστών πάχους. Κάτω από τον καυτό, όμως, ήλιο οι πυλώνες της γέφυρας θα έγερναν προς τη σκιερή πλευρά. Το πρόβλημα επέλυσαν πλήθος επιστημόνων με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και η γέφυρα άρχισε να αγκιστρώνεται σε 144 συρματόσχοινα, τα οποία κρέμονται από τους δύο πυλώνες της και δένονται στο οδόστρωμα της.

Η Νέα Γέφυρα Χαλκίδας έχει το πιο λεπτό πάχος καταστρώματος, 45 εκατοστά.

Οχτώ χρόνια δουλειάς και 2,5 χιλιάδες δραχμές εκπονήθηκαν για το συγκεκριμένο έργο.

Η συνεργασία δύο ελληνικών (Τεχνική Εταιρεία Βόλου ΑΕ και Ελληνική Ταχυδρομική ΑΕ) , μιας γερμανικής, μιας γαλλικής, μιας αυστριακής και μιας ελβετικής εταιρείας οδήγησαν στην κατασκευή μιας γέφυρας συνολικού μήκους 694,5 μέτρα, από τα οποία τα 215 βρίσκονται στον αέρα. Το, μόλις 45 εκατοστά, πάχος του καταστρώματος είναι το πιο λεπτό στον κόσμο.

Η γέφυρα έχει δύο μεγάλες λωρίδες κυκλοφορίας, δύο προστατευόμενα με κάγκελα πεζοδρόμια και είναι στρωμένη με αντιολισθητική και αντιθορυβική άσφαλτο.

Στις 9 Ιουλίου το 1993, η Νέα Γέφυρα Χαλκίδας εγκαινιάστηκε παρουσίας του, τότε, πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Οι κάτοικοι της Χαλκίδας έσπευσαν να παρακολουθήσουν την ομιλία του και μόλις ο ίδιος έκοψε την κορδέλα, ξεχύθηκαν στο κατάστρωμα της νέας γέφυρας.

Δείτε το βίντεο drone από τις δύο γέφυρες της Χαλκίδας