Κατατέθηκε το νομοσχέδιο για την σχολική βία – Αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς

Για επεξεργασία από τη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και στη συνέχεια προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής, βρίσκεται το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τη σχολική βία. Στο σχέδιο εντάχθηκαν και ρυθμίσεις για τη Παιδαγωγική και Διδακτική Επάρκεια αλλά και σημαντικά θέματα που αφορούν στα πανεπιστήμια και συγκεκριμένα:

1. Νέες Ρυθμίσεις σχετικά με την παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια:

• Εναρμόνιση του συστήματος διορισμών εκπαιδευτικών με τις νέες ρυθμίσεις για την παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια του άρθρου 99 του ν. 4957/2022.
• Μείωση του ελάχιστου αριθμού των απαιτούμενων πιστωτικών μονάδων (ECTS) για την εγγραφή των φοιτητών στο ειδικό πρόγραμμα παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας από 180 σε 120, συνεπώς είναι δυνατή η εγγραφή των φοιτητών στο πρόγραμμα πιο νωρίς κατά τη διάρκεια των σπουδών τους για μεγαλύτερη ευελιξία και σύμφωνα με σχετικό αίτημα της πανεπιστημιακής κοινότητας.
• Εφαρμογή του νέου πλαισίου παιδαγωγικής επάρκειας για τους φοιτητές που αναμένεται να εισαχθούν από το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024 και δυνατότητα χορήγησης βεβαίωσης πιστοποίησης παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας από τα Τμήματα/Σχολές σύμφωνα με το προϊσχύσαν πλαίσιο για όσους φοιτητές εισήχθησαν έως και το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023.

2. Απελευθέρωση των αμοιβών των μελών Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π. από τη συμμετοχή σε έργα/προγράμματα χρηματοδοτούμενα από ιδιωτικούς και διεθνείς πόρους και κατάργηση του ανώτατου ορίου αποδοχών του Γενικού Γραμματέα για τις ως άνω αμοιβές.

3. Παράταση της προθεσμίας ολοκλήρωσης διδακτορικών διατριβών για τους λέκτορες εφαρμογών έως 31.12.2024 των πρώην Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που υπηρετούν σε προσωποπαγείς θέσεις των Πανεπιστήμιων και δυνατότητα υποβολής αιτήματος περί ένταξης σε βαθμίδα λεκτόρων και εξέλιξής τους.

4. Ρυθμίσεις για τη νέα ακαδημαϊκή ταυτότητα, στην οποία αναμένεται να εισαχθούν πρόσθετες λειτουργίες και πιστοποιητικά προηγμένης τεχνολογίας στο πλαίσιο απλοποίησης της ζωής των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας.

5. Επέκταση της δυνατότητας ακαδημαϊκής αναγνώρισης των τίτλων σπουδών από τα τηρούμενα Μητρώα του ΔΟΑΤΑΠ απευθείας από τα Πανεπιστήμια για την πρόσληψη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού, εντεταλμένου διδάσκοντα, επισκέπτη καθηγητή, επισκέπτη ερευνητή, ερευνητή επί συμβάσει ή ερευνητή σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής, καθώς και εκπαιδευτικού, ερευνητικού και επιστημονικού προσωπικού σε κάθε είδους έργα/προγράμματα των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας και τη συμμετοχή σε κατατακτήριες εξετάσεις για την εισαγωγή σε προγράμματα πρώτου κύκλου σπουδών.

6. Ρύθμιση θεμάτων σχετικών με τη στελέχωση των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων. Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς που έχουν τα νόμιμα προσόντα να υποβάλουν αίτηση για να τοποθετηθούν σε Πρότυπο ή Πειραματικό Σχολείο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης την οποία επιλέγουν, αντί της Π.Δ.Ε. στην οποία υπάγονται, και παράλληλα ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την κάλυψη των λειτουργικών κενών των σχολείων αυτών με εκπαιδευτικούς αυξημένων προσόντων.

Το νομοσχέδιο για τη σχολική Βία

Το Πρόγραμμα «Ζούμε Αρμονικά ΜΑΖΙ, Σπάμε τη Σιωπή!» εντάσσεται σε μία συστηματική προσπάθεια του Υπουργείου για την πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, που περιλαμβάνει μέτρα όπως ο διπλασιασμός ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, η ενίσχυση των υποστηρικτικών φορέων όπως τα ΚΕΔΑΣΥ, οι επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, η εισαγωγή σχετικών θεματικών στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων (σεξουαλική αγωγή, σεβασμός στη διαφορετικότητα κτλ) και ο εμπλουτισμός των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών κ.ά.. Το νέο νομοσχέδιο συμπληρώνει τις παραπάνω δράσεις, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί πολυεπίπεδη, οργανωμένη και εξειδικευμένη απάντηση του ΥΠΑΙΘ σε φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού. Ειδικότερος σκοπός του Προγράμματος είναι η πρόληψη, εκπαιδευτική προσέγγιση, αντιμετώπιση και προστασία παιδιών και εφήβων από κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού και η δημιουργία ασφαλών, ενταξιακών σχολικών και εκπαιδευτικών περιβαλλόντων ικανών να προάγουν την αρμονική ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και πρόοδο όλων των μαθητών/τριών και εκπαιδευμένων. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα: στελέχη εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς.

Στο πλαίσιο του νέου προγράμματος προβλέπονται:

1. Νέες δομές για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας, σε κεντρικό επίπεδο, σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης και σχολικής μονάδας.

2. Συστηματικές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών.

3. Πλατφόρμα για αναφορές περιστατικών ενδοσχολικής βίας, ακόμη και ανώνυμες εκ μέρους των μαθητών.

Αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς

Η «Δημοκρατική Συνεργασία Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης» αναφέρει σε ανακοίνωσή της από τις 21 Φεβρουαρίου, μεταξύ άλλων, πως το νομοσχέδιο, «ενώ δείχνει ότι λαμβάνει μέτρα και παίρνει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της βίας, στην πραγματικότητα δεν παρεμβαίνει ουσιαστικά». Αναλύουν μάλιστα τα βασικά σημεία στα οποία εστιάζουν την κριτική τους:

• Υπάρχει μέριμνα για την καταγραφή των περιστατικών αλλά δεν υπάρχει και αντίστοιχη μέριμνα για την αντιμετώπισή τους
• Οι άνθρωποι που θα επωμισθούν το βάρος της διαχείρισης και των παρεμβάσεων και ιδιαίτερα με την πίεση των καταγγελιών (επώνυμων και ανώνυμων) θα είναι οι εκπαιδευτικοί. Ο χειρισμός και η προτεραιοποίηση των περιστατικών γίνεται από αυτούς, χωρίς να έχουν την επιστημονική κατάρτιση ούτε την υποστήριξη στο έργο τους ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, στο επίπεδο της σχολικής μονάδας. Το υπουργείο για μια ακόμα φορά μεταφέρει την ευθύνη στους εκπαιδευτικούς και στους διευθυντές των σχολικών μονάδων, χωρίς μάλιστα να προβλέπει καμία απολύτως ελάφρυνση του διδακτικού ωραρίου αυτών που θα αναλάβουν αυτή την πολύ δύσκολη διαδικασία. Πού θα βρεθεί αλήθεια ο επιπλέον χρόνος, ο οποίος θα πρέπει να αφιερωθεί στο συγκεκριμένο ζήτημα, με τον τεράστιο γραφειοκρατικό όγκο που συσσωρεύεται καθημερινά στις σχολικές μονάδες;
• Η ειδική ψηφιακή πλατφόρμα θα δημιουργήσει πάρα πολλά προβλήματα, λόγω της δυνατότητας ανωνυμίας, καθώς δεν μπορεί να ελεγχθεί εάν αυτός που θα καταγγέλλει ανώνυμα θα είναι ο μαθητής και όχι ο γονέας, ιδιαίτερα στο δημοτικό σχολείο, όπου οι μαθητές είναι μικρής ηλικίας. Κανείς δεν μπορεί να προστατευτεί από ενδεχόμενες ψευδείς αναφορές, για διάφορους λόγους (προσωπικές αντιπαραθέσεις, αντιπάθειες κλπ), ενώ πολύ μεγάλος είναι και ο κίνδυνος ψευδών αναφορών για σοβαρά ζητήματα, τα οποία θα χρειάζονται την παρέμβαση εισαγγελέα και μέχρι να διερευνηθούν θα οδηγούν τους εκπαιδευτικούς σε αυτοδίκαιη αργία. Οι καταγγελίες των γονέων από τη στιγμή που θα γίνονται επώνυμα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να γίνονται μέσω της πλατφόρμας, αλλά μέσω είτε των αρμόδιων υπηρεσιών (διεύθυνση εκπαίδευσης, σχολική μονάδα) είτε μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα. Στην πλατφόρμα θα πρέπει να μείνει μόνο η ανώνυμη δυνατότητα καταγγελίας από τους μαθητές, που και αυτή για τα παιδιά του δημοτικού είναι ιδιαίτερα δύσκολο να πραγματοποιηθεί.

• Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για έναν πρώτο έλεγχο των καταγγελιών σε επίπεδο υπουργείου Παιδείας, από αρμόδιους εξειδικευμένους επιστήμονες, ώστε οι εμφανώς αστήρικτες, ατεκμηρίωτες και οφθαλμοφανώς εμπαθείς, να μην διοχετεύονται στις σχολικές μονάδες δημιουργώντας χωρίς λόγο, εντάσεις, ανησυχία και αχρείαστη γραφειοκρατία.
• Απουσιάζει από το εκπαιδευτικό σύστημα η μονιμότητα μιας δομής διεπιστημονικά στελεχωμένης που να αντιμετωπίζει αυτά τα περιστατικά, που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με σεμινάρια επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.
• Δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τα φαινόμενα διαδικτυακής βίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό φαινομένων βίας στο σχολείο αφορά ή ξεκινά από τα κοινωνικά δίκτυα.
• Η παρουσία ψυχολόγων και εξειδικευμένων συμβούλων σε επίπεδο σχολικής μονάδας είναι ανεπαρκής. Αλήθεια πιστεύει το υπουργείο ότι με επιμορφώσεις express θα προετοιμάσει εκπαιδευτικούς για να αντιμετωπίσουν αντίστοιχα περιστατικά;
• Η διαχείριση των περιστατικών γίνεται αποκομμένα, χωρίς τη συμμετοχή του Συλλόγου Διδασκόντων στην αντιμετώπιση των θεμάτων μέσα από τη συνεργασία όλων των εκπαιδευτικών.
• Δε γίνεται καμία αναφορά στο θέμα των εκπαιδευτικών ως αποδεκτών βίας, ενώ είναι ένα φαινόμενο το οποίο αυξάνεται ανησυχητικά.
• Δεν υπάρχει κάποια μέριμνα νομικής διασφάλισης των εκπαιδευτικών (διευθυντής σχολείου και αρμόδιος εκπαιδευτικός), οι οποίοι κινδυνεύουν να εμπλακούν σε δικαστικές περιπέτειες στην προσπάθειά τους να επιτελέσουν το έργο τους. Τα θλιβερά περιστατικά με εκπαιδευτικούς που σύρθηκαν στα δικαστήρια από γονείς στην περίοδο της πανδημίας, είναι πολύ πρόσφατα.