Πριν την επέλαση της κακοκαιρίας «Daniel» στη Θεσσαλία, στις 4 Σεπτεμβρίου, η χονδρική τιμή της ντομάτας, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), ήταν στα 0,90 ευρώ το κιλό και η λιανική στα 1,5-1,7 ευρώ το κιλό. Μία μόλις εβδομάδα αργότερα, η χονδρική τιμή εκτινάχθηκε κατά 44,4%, στα 1,3 ευρώ, και ακριβώς την επόμενη μέρα στα 1,4 ευρώ το κιλό, για να φτάσει στις 21 Σεπτεμβρίου τα 1,5 ευρώ. Παρότι τις πρώτες μέρες οι τιμές για τον καταναλωτή είχαν αυξηθεί μόνο στη Θεσσαλία και τις κοντινές περιοχές ακόμα και στα 2,8 ευρώ το κιλό, δηλαδή σε ποσοστό μέχρι και 86,7% (!), στην υπόλοιπη Ελλάδα δεν ξεπερνούσαν τα 1,80 ευρώ.
Ομως τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι τιμές εκτοξεύτηκαν ακόμα και κατά 1 ευρώ, φτάνοντας σε ορισμένες λαϊκές αγορές να πωλούνται από 2 έως και 2,8 ευρώ το κιλό. «
Δεν δικαιολογούνται οι ανατιμήσεις αυτές, που ξεκίνησαν μετά τις καταστροφές στη Θεσσαλία. Η περιοχή δεν παράγει ντομάτες σε τέτοια επίπεδα που να δικαιολογούν μεγάλες αυξήσεις των τιμών. Κάποιοι βρήκαν την ευκαιρία να αισχροκερδήσουν στηριζόμενοι στις τεράστιες ζημιές που υπέστη η Θεσσαλία», αναφέρει στον «Ε.Τ.» ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, Χρήστος Γιαννακάκης.
Στρέβλωση
Μάλιστα, οι τιμές για τους καταναλωτές παραμένουν στα ύψη, παρά το γεγονός ότι στη χονδρική έχουν υποχωρήσει σημαντικά την τελευταία εβδομάδα. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΚΑΑ, στις 26 Σεπτεμβρίου η χονδρική τιμή της ντομάτας μειώθηκε στα 1,2 ευρώ το κιλό από 1,5 ευρώ μία εβδομάδα πριν, δηλαδή κατά 20%, ενώ οι εισαγωγής έπεσαν από τα 1,4 στα 1,2 ευρώ το κιλό.
Την ίδια ώρα, στα σούπερ μάρκετ οι υπαίθριες ντομάτες α’ κατηγορίας πωλούνται από 2,16 έως 2,69 ευρώ το κιλό, ενώ οι εισαγωγής από 2,26 έως 2,6 ευρώ το κιλό. Σε μικρότερα καταστήματα και λαϊκές αγορές οι καταναλωτές αντικρίζουν τιμές που αγγίζουν ακόμα και τα 2,8 ευρώ το κιλό.
Μειωμένη παραγωγή
Πληθωριστικές πιέσεις στις ντομάτες ασκεί πάντως και η μειωμένη παραγωγή λόγω της ανομβρίας και των υψηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια της άνοιξης. «Μετά το α’ εξάμηνο του έτους, που τελειώνουν οι χειμερινές ντομάτες, αρχίζει η παραγωγή της υπαίθριας. Ωστόσο, οι ποσότητες δεν είναι επαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες. Ειδικά φέτος, που καταγράφηκε και μικρή μείωση στην παραγωγή λόγω των κλιματικών συνθηκών. Σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού των τουριστών, δημιουργείται έλλειμμα στην αγορά κι έτσι αυξάνεται και η τιμή», αναφέρει στον «Ε.Τ.» ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών Incofruit Hellas, Γιώργος Πολυχρονάκης. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι ακόμα και με αυτά τα δεδομένα οι ανατιμήσεις είναι υπέρμετρες.
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου, τη φετινή χρονιά η Ελλάδα παρήγαγε 190.000 τόνους υπαίθριας ντομάτας και 290.000 τόνους θερμοκηπιακής, δηλαδή συνολικά 480.000 τόνους, εκ των οποίων μόνο οι 20.000 παράγονται στη Θεσσαλία. «Η θεσσαλική παραγωγή εξυπηρετεί κυρίως την τοπική και τις γύρω αγορές. Κάποιο μέρος της παραγωγής καταστράφηκε, λόγω των ζημιών στο οδικό δίκτυο ήταν δύσκολος ο εφοδιασμός και έτσι αυξήθηκαν οι τιμές», συμπληρώνει ο ίδιος.
Ακρίβεια: Πρωταθλήτρια στις αυξήσεις αγροτικών προϊόντων η Ελλάδα [πίνακας]
Πάντως, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι τιμές σε κάποιες κατηγορίες ντομάτας αυξήθηκαν τον Σεπτέμβριο ακόμα και κατά 50%, ενώ η μέση τιμή του προϊόντος είναι πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας.
Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία του Incofruit Hellas, τις 20 μέρες του Σεπτεμβρίου οι εισαγωγές της ντομάτας εκτινάχθηκαν πάνω από 200%, για να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση. Συγκεκριμένα, το διάστημα 1-22 Σεπτεμβρίου εισήχθησαν στη χώρα μας 5.082 τόνοι, εκ των οποίων οι 3.400 τόνοι προέρχονται από την Τουρκία, έναντι 1.600 τόνων το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Ο κ. Πολυχρονάκης εκτιμά ότι η αγορά θα ομαλοποιηθεί και οι τιμές θα υποχωρήσουν από τις 15 Οκτωβρίου και μετά, με την είσοδο στην αγορά και της θερμοκηπιακής ντομάτας, ωστόσο θα κινηθούν σε υψηλότερα επίπεδα από τα περυσινά.
Ντομάτες: Ερχονται από Πολωνία και «βαφτίζονται» ελληνικές
Με εισαγωγές από την Πολωνία καλύπτει τις ανάγκες της σε ντομάτα η Κρήτη, με τη λιανική τιμή της να αγγίζει τα 3 ευρώ το κιλό, ενώ εκπρόσωποι του κλάδου καταγγέλλουν ότι πολλές από τις ποσότητες αυτές «βαφτίζονται» ελληνικές.
«Η τιμή της ντομάτας είναι πολύ ακριβή για τον καταναλωτή. Η παραγωγή είναι αρκετά μειωμένη, γιατί ενώ κάθε χρόνο το καλοκαίρι παράγουμε το 10% της εγχώριας παραγωγής στην Κρήτη, φέτος δεν καλλιεργήσαμε τίποτα, επειδή δεν υπήρχαν εργάτες», σημειώνει στον «Ε.Τ.» ο γενικός γραμματέας του Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, Μιχάλης Διανιτάκης, τονίζοντας ότι στην περιοχή αυτή τη στιγμή η τιμή παραγωγού κυμαίνεται από 1,3-1,5 ευρώ το κιλό.
«Ερχονται οι πολωνικές ντομάτες, τις αγοράζουν οι έμποροι, τις “βαφτίζουν” ελληνικές και τις πωλούν στην αγορά ως ντομάτες Ιεράπετρας», υπογραμμίζει ο κ. Διανιτάκης και συμπληρώνει ότι και οι εισαγωγείς εκμεταλλεύονται τη συγκυρία και την υψηλή τιμή της χονδρικής στην Ελλάδα και αυξάνουν εσκεμμένα τις τιμές.
Κι ενώ η αγορά αναμένει να ξεκινήσει η παραγωγή της κρητικής θερμοκηπιακής ντομάτας για να πέσουν οι τιμές, ο γενικός γραμματέας του Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας εκτιμά ότι οι τιμές δεν θα υποχωρήσουν κάτω από τα 2,5 ευρώ το κιλό.
«Οταν η βενζίνη είναι στα 2,1 ευρώ το λίτρο και η τιμή του ρεύματος διπλάσια σε σχέση με δύο χρόνια πριν, το κόστος παραγωγής αυξάνεται και κατ’ επέκταση και η τιμή του προϊόντος. Πέρα από αυτό όμως, οι τιμές δεν θα μειωθούν, γιατί ο καθένας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τη δύσκολη συγκυρία και να τις διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα», τονίζει.
