Πιστωτικές κάρτες: Τα οφέλη και οι παγίδες – Τι προσφέρει η κάθε μία

Η αλήθεια είναι ότι το πλαστικό χρήμα προσφέρει εξαιρετική ευκολία στην καθημερινότητα των καταναλωτών. Από την άλλη πλευρά, όσοι δεν καταλαβαίνουν τους «όρους του παιχνιδιού», όσοι νομίζουν ότι απλά αγοράζουν τώρα για να πληρώσουν αργότερα ή όσοι υποτιμήσουν τις έξτρα χρεώσεις μπορεί να βρεθούν πριν το καταλάβουν κάτω από ένα «βουνό» χρέους.

Οι πιστωτικές κάρτες είναι ανοιχτά καταναλωτικά δάνεια, τα οποία οι τράπεζες προωθούν σημαντικά και ο ανταγωνισμός έχει φέρει σημαντικά μπόνους, ανάλογα με την τράπεζα. Αλλες φορές είναι επιστροφή μετρητών, άλλες πόντοι προς εξαργύρωση, άλλες φορές καλύτερα επιτόκια, όποιο και αν είναι το όνομά τους ή το πώς λειτουργούν, στην πράξη σημαίνει ότι τα μπόνους μπορεί να βοηθούν σημαντικά, αν επιλέξει κάποιος την κάρτα που λειτουργεί με βάση τις δικές του ανάγκες.

Στοιχεία

Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, στο τέλος του  2023 ο συνολικός αριθμός των ενεργών πιστωτικών καρτών είχε ετήσια αύξηση 4%, σε 3,1 εκατ. κάρτες. Η ζήτηση είναι σημαντική και αυτό γιατί λύνουν πολλά προβλήματα. Παράδειγμα, αν έχεις ένα μεγάλο έξοδο, έναν φόρο ή μία σημαντική αγορά, σχεδόν σε όλες τις κάρτες μπορείς να βάλεις την αποπληρωμή σε άτοκες δόσεις. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να πείσει πολλούς καταναλωτές. Ακόμα περισσότερο, προσφέρουν «μετρητά» ή πιο σωστά, αγοραστική δύναμη, όταν κάποιος τη χρειάζεται, ακόμα και αν είναι πάνω από τις παρούσες δυνατότητές του, π.χ. ταξίδι ή ιατρικό έξοδο. Πολλοί τις κρατούν επίτηδες για να έχουν τη μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη όταν θα υπάρχουν σημαντικές εκπτώσεις στην αγορά (π.χ. Black Friday), ώστε να πραγματοποιήσουν τότε όλες τις αγορές τους στη φθηνότερη τιμή.

Ομως δεν είναι όλα… ακίνδυνα. Για όσες αγορές δεν μπαίνουν σε άτοκες δόσεις και δεν αποπληρώνονται μέσα στον μήνα, το κόστος των πιστωτικών καρτών αυξάνεται δραματικά. Για τις απλές Visa που προσφέρουν οι τράπεζες, το επιτόκιο αγορών κυμαίνεται από 15,95% έως και 19,29%. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος πραγματοποιήσει αγορές 2.000 ευρώ, θα πληρώσει δόση 181,41 ευρώ και θα έχει συνολικό κόστος επιτοκίου 176,97 ευρώ για επιτόκιο 15,95%. Για επιτόκιο 19,29% η δόση του μήνα ανεβαίνει σε 184,59 ευρώ και το συνολικό επιτοκιακό κόστος στα 215,08 ευρώ.

Το επιτόκιο των πιστωτικών είναι πολύ μεγαλύτερο από τα απλά καταναλωτικά δάνεια, ενώ όταν καθυστερείς μία πληρωμή, προστίθεται έξτρα επιτόκιο. Το ονομαστικό επιτόκιο, π.χ. 16%, είναι ένας αριθμός, αλλά όχι αυτός που δείχνει την πραγματική επιβάρυνση του καταναλωτή. Για αυτό, εκτός από όλους τους όρους μίας κάρτας, πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να προσέχουν και τα παραδείγματα με το Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Ποσοστό Επιβάρυνσης (ΣΕΠΠΕ) που είναι υποχρεωμένες να δείχνουν οι τράπεζες.

Παράδειγμα

Για αγορά αγαθών αξίας 1.500 ευρώ και εξόφληση σε 12 δόσεις με τους τόκους και τα έξοδα κάρτας (π.χ. συνδρομή), με διαφημιζόμενο ονομαστικό επιτόκιο 15,95%+0,6% (εισφορά Ν.128/75), η πραγματική επιβάρυνση είναι 22,35%. Ως ΣΕΠΠΕ ορίζεται το «Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Ποσοστό Επιβάρυνσης» ενός δανείου όπου εκφράζεται ως ποσοστό επί τις εκατό και υπολογίζεται από το σύνολο των δαπανών που εμπεριέχονται σε ένα δάνειο όπως φόροι, αμοιβές, υπηρεσίες, προμήθειες. Χωρίς τις πρόσθετες επιβαρύνσεις, το σύνολο των δόσεων αποπληρωμής της οφειλής βγαίνει στα 1.689,47 ευρώ.

Ο κίνδυνος των «έξτρα» επιβαρύνσεων

Σύμφωνα με τους ειδικούς στη διαχείριση χρεών, το καλύτερο σενάριο είναι όταν κάνεις μία αγορά και την αποπληρώνεις μέσα στον μήνα, πριν βγει ο λογαριασμός της κάρτας και στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχεις καν επιβάρυνση. Στις περισσότερες κάρτες υπάρχει ένα ποσοστό ελάχιστης δόσης, όπου η τράπεζα λέει ότι πρέπει κάθε μήνα να πληρώνεις από 2% έως 5% του συνολικού υπολοίπου. Εκεί έχεις το επιτόκιο αγορών της κάρτας, συν κάποια έξτρα, ανάλογα με την περίπτωση.

Αυτό ήταν το δεύτερο καλύτερο σενάριο. Από εδώ και πέρα, τα πράγματα γίνονται… ακριβότερα. Αν αντί να αγοράσεις με την κάρτα, επέλεξες να κάνεις ανάληψη μετρητών από αυτή, το επιτόκιο αλλάζει. Παράδειγμα κάρτας που προσφέρεται αυτή την περίοδο από συστημική τράπεζα, έχει 18,25% επιτόκιο αγορών, αλλά 20,4% επιτόκιο για ανάληψη. Ακόμα χειρότερα ότι η διαφορά, αν και φαίνεται να είναι 2,25%, αυτό ισχύει μόνο αν πληρώνεις τις δόσεις στην ώρα τους. Αν καθυστερήσεις, προστίθεται επιτόκιο υπερημερίας που κυμαίνεται κοντά στο 2-2,5% και μπαίνει σε όλο το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο.

Επιπλέον υπάρχουν επιβαρύνσεις κοντά στο 2,5% αν υπερβείς το όριο της κάρτας. Τα έξοδα επαναποστολής λογαριασμών είναι κοντά στο 1 ευρώ, όπως και της ανάληψης από ΑΤΜ άλλου δικτύου που ανάλογα με την τράπεζα φτάνει έως τα 2 ευρώ, όμως είναι αμελητέα μπροστά στο πόσο περισσότερα χρήματα θα κληθεί κάποιος να πληρώσει, αν δεν γνωρίζει τις επιπλέον επιβαρύνσεις, πέρα από το διαφημιζόμενο ονομαστικό επιτόκιο αγορών. Βλέπουμε ότι εύκολα μπορεί να μπει τόκος πάνω στον τόκο και αν δεν αρχίσουν γρήγορα πληρωμές για να μειωθεί, το υπόλοιπο θα εκτοξευτεί γρήγορα.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΩΣΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

• Διαλέγουμε κάρτα με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες, όχι τις διαφημίσεις.
• Δεν καθυστερούμε δόσεις, γιατί το επιπλέον κόστος είναι μεγάλο.
• Επιλέγουμε αυτόματη αποπληρωμή από λογαριασμό για να μην ξεχάσουμε πληρωμές.
• Δεν υπερβαίνουμε το όριο της κάρτας, λόγω έξτρα χρεώσεων.
• Κρατάμε τα όρια της κάρτας χαμηλά.
• Αποφεύγουμε την ανάληψη μετρητών γιατί είναι πολύ ακριβή.
• Τα μπόνους είναι καλά μόνο αν ταιριάζουν στο προφίλ χρήσης του κάθε καταναλωτή.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ