Άγγελος Μπαγιάτης: ελπίΖΟΥΜΕ το 2020

Γράφει ο Άγγελος Μιχ. Μπαγιάτης

Όταν γιορτάζαμε τον ερχομό του 2020 κανείς δε φανταζόταν πόση αγωνία, ανασφάλεια και φοβία θαέφερνε η χρονιά αυτή. Εντελώς ξαφνικά και μέσα σε ελάχιστο χρόνο άλλαξε η ζωή σε ολόκληρο τον πλανήτη! Από τα πυροτεχνήματα βρεθήκαμε πολύ απότομα σε μία σκληρή πραγματικότητα. Γυρίζω το χρόνο πίσω και θυμάμαι πόσο αρνητική εντύπωση μας είχε κάνει η αναβολή όλων των αποκριάτικων εκδηλώσεων ανά την Ελλάδα. Τότε δεν ξέραμε κι ούτε φανταζόμασταν ότι σήμερα 21:00-05:00 θα ήμασταν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Άλλαξε η καθημερινότητα. Άλλαξε η κοινωνία. Διαλύθηκε η οικονομία. Κι εμείς σαστισμένοι θεατές. Άλλαξαν τα πάντα. Ανατριχιαστικά και αναπάντεχα. Όμως είμαστε εδώ για να ζήσουμε και θα τα καταφέρουμε μόνο αν σκεφτούμε και δράσουμε ρεαλιστικά. Αυτή είναι η λέξη κλειδί. Ρεαλιστικά και με προτεραιότητα τη δημόσια υγεία.

Ρεαλιστικά λοιπόν, πρέπει να αντιληφθούμε την κρισιμότητα της κατάστασης και να κάνουμε κάθε θυσία για την ασφάλεια της υγείας μας,  ο,τι κι αν συνεπάγεται αυτή. Ρεαλιστικά όμως, δεδομένων των μέτρων, δημιουργούνται κι έκτακτες πρωτόγνωρες συνθήκες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής. Άλλωστε πως μπορεί ο ρεαλισμός να είναι επιλεκτικός; Ρεαλιστικό κι απαραίτητο το lockdown. Ρεαλιστικό και σκληρό όμως και το οικονομικό αντίκτυπο αυτού. Ρεαλιστικό ότι πρέπει να λάβουν βοήθημα οι εργαζόμενοι. Δεν είναι ρεαλιστικό να χρειάζονται το ίδιο και οι εργοδότες; Εδώ μιλάμε για βιοπορισμό κι όχι για πολυτέλεια. Μαγικές λύσεις φυσικά και δεν υπάρχουν κι επομένως η κάθε ανάλυση κανονικά καταλήγει σε αδιέξοδα. Έχουν δίκιο οι άνθρωποι να ξεσπούν. Αν αθροίσει κανείς την ψυχολογική, την κοινωνική και την οικονομική αλλαγή, θα συμπεράνει ότι η κατάσταση είναι οριακή.

Τους τελευταίους μήνες υπάρχει γύρω μας υπερπληροφόρηση και διάδοση αληθών και ψευδών ειδήσεων με ταχύτατους ρυθμούς. Από τη μια μέρα στην άλλη γίναμε αναλυτές, σχολιάζοντας την ημερήσια καταγραφή του ΕΟΔΥ, επιδημιολόγοι, σχολιάζοντας τα μέτρα και οικονομολόγοι, αναλύοντας την παγκόσμια οικονομία. Και δεν είναι μόνο η ανθρώπινη ανησυχία που μας έχει βάλει στο τρυπάκι της υπερανάλυσης. Είναι οι αντικειμενικές πολλαπλές δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε άνθρωπος στη σημερινή φαιδρή πραγματικότητα.

Η ουσία όμως είναι πολύ πιο απλή. Βιώνουμε το εντελώς άγνωστο και ακολουθούμε μονοπάτια που κανένας δεν έχει περπατήσει. Κάνουμε ένα βήμα μπρος και ένα πίσω για να αντέξει το Εθνικό Σύστημα Υγείας τον άγνωστο αυτόν ιό. Πρέπει να μάθουμε να προφυλασσόμαστε και να ζούμε με τον ιό μέχρι να αποκτήσει φυσικά ή τεχνητά αντισώματα το μεγαλύτερο ποσοστό του πλανήτη. Το εμβόλιο δε θα το έχουμε αύριο και μία τέτοια πανδημία δεν αναχαιτίζεται εν μία νυκτί. Άρα είμαστε αναγκασμένοι να προετοιμαστούμε, να οπλιστούμε με υπομονή και να προσέξουμε. Όσο γίνεται πιο ενωμένοι και σωστά ενημερωμένοι.

Ως εδώ καλά. Αναλύσεις και απόψεις υπάρχουν πολλές. Η αναγκαιότητα όμως των μέτρων δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ανυπολόγιστα πρόβλημα σε κάθε οικογένεια, σε κάθε σπίτι, σε κάθε ελεύθερο επαγγελματία. Τα έως τώρα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας δεν μπορούν να βοηθήσουν ούτε καν στο βιοπορισμό, την ώρα που αναρτώνται ας πούμε στο taxisnet τα τέλη κυκλοφορίας του 2021… Όσο μιλάμε για τον φονικό ιό, άλλο τόσο μπορούμε να μιλάμε και για τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειές του. Πριν λίγες μέρες διάβασα σε ανάρτηση δημοσιογράφου ότι «θα δώσουμε αγώνα για να ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχότεροι». Αληθές αλλά σκληρό, ειδικά για μία χώρα που βρίσκεται σε οικονομική κρίση διαρκείας. Πρέπει να καταστεί σαφές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο ότι η οικονομική ενίσχυση των νοικοκυριών και το κοινωνικό πρόσωπο τους κράτους μπορούν και πρέπει να είναι οι κύριοι πυλώνες της πολιτικής για το επόμενο διάστημα. Αν δεν υπάρξει ειδική μέριμνα με σημαντικές ρυθμίσεις για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, τότε θα μιλάμε για εθνική τραγωδία.

Ως προς το ακόμη πιο μεγάλο θέμα ταμπού των ημερών, σχετικά με τις επιπτώσεις της κατάστασης στην ψυχική υγεία μας, το βάρος πέφτει στους ειδικούς που θα κληθούν να συνδράμουν με άμεσο τρόπο και την ανάλογη επιστημονική κατάρτιση. Θεωρείται επιβεβλημένη η χάραξη εθνικής πολιτικής από το Υπουργείο Υγείας για ένα τόσο ευαίσθητο και σύνθετο πρόβλημα. Άλλωστε, η μοναξιά, η δύσκολη καθημερινότητα και οι φοβίες δεν αφήνουν κανέναν ανεπηρέαστο. Απλώς τα κρύβουμε όλα κάτω από το χαλί.

Για να έχουμε όμως την «πολυτέλεια» να τα συζητήσουμε όλα αυτά, οφείλουμε πρώτα να διαχειριστούμε την πανδημία κρατώντας την σε συγκεκριμένα επίπεδα. Κι ο αρνητής της μάσκας, κι ο αρρωστοφοβικός, κι ο εγκρατής, κι ο καταπιεσμένος, κι ο νέος κι  ο ηλικιωμένος οφείλει να μην παίξει με τις πιθανότητες όχι μόνο για τη δική του ασφάλεια, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο.

Περνώντας αυτήν την τρικυμία, θα ακολουθήσει μία αισθητά καλύτερη και ήρεμη περίοδος που θα καταφέρουμε να απολαύσουμε, έχοντας ενδεχομένως αναθεωρήσει πολλά για τη ζωή. Προς το παρόν ιεραρχούμε τους αγώνες που πρέπει να δώσουμε, με πρώτη τη μάχη κατά του ιού. Ίσως όμως να είναι μακρύς ο δρόμος για να κερδίσουμε και τον πόλεμο.

*Ο Άγγελος Μιχ. Μπαγιάτης είναι απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ