του Γιάννη Β. Θεοδώρου
Πρόεδρος Ένωσης Φορέων Κ.Αλ.Ο. Στερεάς Ελλάδας
1. Ο ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ
Ο τρίτος τομέας (ή αλλιώς Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία) συγκροτείται από διάφορες μορφές συνεταιρισμών (Κοιν.Σ.Επ., κοινωνικοί, αστικοί, γεωργικοί, αγροτικοί, καταναλωτικοί, ενεργειακοί, δασικοί, γυναικείοι, κ.λ.π.), οργανισμών και οργανώσεων (αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες, σύλλογοι, ιδρύματα, Μ.Κ.Ο., ενώσεις πολιτών, εθελοντές, σωματεία, κ.α.) και καλύπτει συμπληρωματικά την «περιοχή» μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου (κρατικού) τομέα, με δραστηριότητες που προτάσσουν, κύρια, κοινωνικούς και όχι κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Ως επιχειρηματικό μοντέλο, η κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελεί βιώσιμη ανθρωποκεντρική και ολιστική εναλλακτική σε κρίσεις, αφού προωθεί το συλλογικό και τοπικό όφελος και προτεραιότητα στις κοινωνικές (ανθρώπινες) ανάγκες, τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και θετικού αντίκτυπου στις τοπικές κοινωνίες σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, τη συλλογική διαχείριση και διαφύλαξη κοινών αγαθών, τη βιώσιμη, πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη, τη ψηφιακή οικονομία, τις ενεργειακές κοινότητες, την αγρο-οικολογία, κ.α.
Εφαρμόζει ανθεκτικές χωρίς αποκλεισμούς πρακτικές, για να οργανωθούν ή και επανα-διοργανωθούν οικονομικές δραστηριότητες με βάση τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, σε συνεργασία και συνέργεια με φορείς της αυτοδιοίκησης, τοπικούς συλλόγους και ενώσεις, κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους και την εκ των ουκ άνευ συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, χωρίς αυτή να περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένη μορφή του τρίτου τομέα (π.χ. ΜΚΟ).
Η κοινωνική οικονομία έχει επίσημα αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως ένα αποτελεσματικό και επιτυχημένο οικονομικό μοντέλο που έχει δημιουργήσει στην Ευρώπη 13,6 εκατ. θέσεις εργασίας και συμβάλλει– κατά μέσο όρο – στο 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Έχει καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή και τοπικοποίηση των στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) για το 2030, λόγω του κοινωνικού της χαρακτήρα και του «προνομίου» της να αναδεικνύει και κινητοποιεί με μετρήσιμο κοινωνικό αποτύπωμα πολλαπλούς τοπικούς πόρους.
Επιπρόσθετα, έχει θετικά αποτελέσματα: Στις δημόσιες δαπάνες (εξοικονόμηση κόστους), σε άτομα (ενδυνάμωση, ψυχολογική υποστήριξη, αποφυγή περιθωριοποίησης), σε «ειδικές» περιοχές (συνεργασία, χωρική ανάπτυξη, πολλαπλασιαστικότητα με τοπικά οικονομικά και επιχειρηματικά οικοσυστήματα) και στην κοινωνία (κοινωνική συνοχή, μείωση ανισοτήτων).
2. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
Το γεωγραφικό, φυσικό, πολιτιστικό και πολιτισμικό ανάγλυφο της Περιφέρειας, αποτέλεσε και αποτελεί την ολιστική πρόταση και επιδίωξη της Ένωσης Φορέων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας Στερεάς Ελλάδας, για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που περιλαμβάνει πολιτικές στήριξης ευπαθών και ειδικών ομάδων, ένταξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων και προστασία του περιβάλλοντος.
Επιγραμματικά:
α) Την εναλλακτική ανάπτυξη τομέων της πρωτογενούς παραγωγής και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα,
β) Τη προώθηση και εξωστρέφεια των τοπικών προϊόντων με την απόκτηση/ κατοχύρωση ποιοτικών σημάτων προστασίαςκαι τη σύνδεσή τους με τους τομείς τουρισμού και εστίασης,
γ) Την ανάδειξη, αξιοποίηση και προώθηση του τοπικού υλικού και άυλου πολιτιστικού και φυσικού αποθέματος, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (πολιτισμικού, θρησκευτικού, πεζοπορικού, αθλητικού, καταδυτικού, ορειβατικού, οινοτουρισμού, κ.α.),
δ) Τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και ποιότητας ζωής του πληθυσμού με υπηρεσίες υποστήριξης σε ευάλωτες και ειδικές ομάδες, μέσω Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, στις οποίες, κατοχυρωμένη νομοθετικά συμμετοχή (ως μέλη) μπορούν να έχουν η Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) που υπάγονται σε Ο.Τ.Α.
ε) Την άμβλυνση χωρικών και κοινωνικών ανισοτήτων με τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε απομακρυσμένες περιοχές, ακριβώς επειδή η κοινωνική επιχειρηματικότητα δρα σε τοπικό επίπεδο και αξιοποιεί τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Ενδεικτικά αναφέρονται η δημιουργία μονοπατιών σε συνδυασμό με τη σύσταση «δασικών» Κοιν.Σ.Επ. Μια τέτοια πρωτοβουλία, σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους και εθελοντές, επιτυγχάνει πολλαπλούς και αλυσιδωτούς στόχους (περιβαλλοντική προστασία και προστασία δασών, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, επιμήκυνση τουριστικής περιόδου, ανάδειξη και προώθηση τοπικών προϊόντων και τοπικής γαστρονομίας, θετική επίδραση στη βιωσιμότητα επιχειρήσεων και της συμβατικής οικονομίας, όπως εστίασης, ξενώνων, κ.λ.π., κοινωνική συνοχή, άρση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού, κ.α.).
Σε επίρρωση των παραπάνω και βάσει επίσημων στοιχείων (Υπουργείο Εργασίας), η κοινωνική επιχειρηματικότητα στη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρίσκεται ήδη στην τρίτη θέση μεταξύ των όλων των Περιφερειών, με συνεισφορά (2017-2018) 2.250.430 € στην τοπική οικονομία. Εν μέσω πανδημίας (2019–2020), καταγράφεται αύξηση σύστασης Κοιν.Σ.Επ. κατά 364% (στοιχεία Μητρώου Υπουργείου Εργασίας), με συνεισφορά στο τοπικό ΑΕΠ 6.100.000 € περίπου (πρωτογενή στοιχεία), παρά το γεγονός ότι δεν έτυχαν καμιάς οικονομικής ενίσχυσης από προβλεπόμενους πόρους του ΠΕΠ ή από την Πολιτεία λόγω COVID-19.
3. Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η επόμενη μέρα των καταστροφικών πυρκαγιών στη Β. Εύβοια σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, απαιτεί τη δημιουργία ενός νέου τοπικού βιώσιμου και ανθεκτικού οικοσυστήματος με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και συγκεκριμένες στοχεύσεις, ώστε να αναδιοργανωθούν από και για τους κατοίκους της, οι τοπικές οικονομικές δραστηριότητες, γεγονός που αναδεικνύει την αναγκαιότητα εμπλοκής ΚΑΙ της Κοινωνικής Οικονομίας στο πρόγραμμα ανασυγκρότησής της.
Με πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναδιοργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να οικοδομήσει συνεργασίες Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα και Κοινωνικής Οικονομίας, με στόχο να προκύψουν βιώσιμες θέσεις εργασίας, ενίσχυση και πολλαπλαστικότητα οικονομικών δραστηριοτήτων, τοπική διάχυση του οικονομικού οφέλους, περιβαλλοντική ανάπτυξη και θετικό κοινωνικό αποτύπωμα.
Σε μια τέτοια προοπτική η σύσταση κοινωνικών συνεταιριστικών εγχειρημάτων από τη φύση τους ενεργοποιούν το κοινωνικό κεφάλαιο, δημιουργούν δίκτυα και συμπράξεις και προωθούν τη συμμετοχικότητα και τον συνεργατισμό της τοπικής κοινωνίας, η οποία έχει το δικαίωμα να αυτοοργανωθεί για την επόμενη ημέρα για τον τόπο της. Η συμμετοχική, συνεργατική και δημιουργική διάστασή τους, τα καθιστούν κατάλληλα για τη διαχείριση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί πρωτίστως αξιοποίηση και εφαρμογή της τοπικής γνώσης για τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής.
Σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο έχει αποδειχτεί άλλωστε, ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί, είχαν θετική συνεισφορά στην κάλυψη υπαρκτών αναγκών της κοινωνίας, λόγω της ανθεκτικότητάς τους στις εκάστοτε οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, όταν οι ανάγκες της κοινωνίας ως συνόλου αυξάνονται (βλ. πανδημίες, όπως COVID-19, οικονομικές κρίσεις, φυσικές καταστροφές, κ.α.), ακριβώς επειδή δεν επιδιώκουν μεγιστοποίηση οικονομικού οφέλους, αλλά προωθούν πρωτίστως το κοινωνικό και περιβαλλοντικό.
4. ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Κ.Αλ.Ο. ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ
Η Ένωση Φορέων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας Στερεάς Ελλάδας, ως μοναδικός περιφερειακός θεσμικός και συλλογικός πιστοποιημένος φορέας (ν.4430/2016), με τη συνεργασία της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ενώσεων Φορέων Κ.Αλ.Ο., του Social Economy Greece Network, Πανεπιστημιακών με ειδική εμπειρία και αξιοποιώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, προτείνει το παρακάτω εφαρμόσιμο πλαίσιο δράσεων:
Συμπερασματικά, για την Κοινωνική Οικονομία το ζητούμενο και το επιδιωκόμενο για τη Β. Εύβοια και τους κατοίκους της είναι ΤΟ ΜΕΤΑ, όταν οι οικονομικές συνέπειες θα γίνονται ολοένα πιο ορατές και οι κοινωνικές ανισότητες, η φυγή των νέων και του ενεργού εργατικού δυναμικού και η περιθωριοποίηση θα διευρύνονται.
Οι προτάσεις της Ένωσής μας αποσκοπούν, με εθελοντική και αλληλέγγυα προσφορά, στην ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και στην τεχνική βοήθεια και υποστήριξη δημιουργίας συνεταιριστικών επιχειρήσεων από και για τους πολίτες της περιοχής.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις για την Εύβοια
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις για την Ελλάδα και τον Κόσμο στο evima.gr