Βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία: Πώς διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό – H επόμενη ημέρα

Οι πρώτες εκτιμήσεις μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία δείχνουν ότι η συμμαχία αριστερών κομμάτων έρχεται πρώτη σε ψήφους.

Οι Γάλλοι ψηφοφόροι φαίνεται να κινητοποιήθηκαν πρωτίστως για να αποτρέψουν τον σχηματισμό της πρώτης ακροδεξιάς κυβέρνησης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Ωστόσο, χωρίς κανένα κόμμα να κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτικό αδιέξοδο.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του (2017-2022), ο Εμανουέλ Μακρόν είχε την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνική Συνέλευση γεγονός που του εξασφάλιζε τη δυνατότητα να εφαρμόζει τις πολιτικές του. Στη συνέχεια, έχοντας μόνο σχετική πλειοψηφία από το 2022, αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί με άλλα πολιτικά κόμματα.

Μετά την απόφασή του να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου δείχνουν ότι ο Εμανουέλ Μακρόν έχασε μεγάλο μέρος της δύναμης του.

Το βασικό ερώτημα που τέθηκε την τελευταία εβδομάδα ήταν εάν κάποιο από τα κόμματα θα κατάφερνε να περάσει το φράγμα των 289 εδρών, που απαιτείται για την απόλυτη πλειοψηφία, γεγονός που θα αναδείκνυε τον επόμενο πρωθυπουργό και θα του έδινε επίσης την εξουσία στην Εθνοσυνέλευση για να προωθήσει νομοσχέδια και να αναδιατυπώσει την εσωτερική ατζέντα της Γαλλίας.

Οι πρώτες εκτιμήσεις του δεύτερου γύρου των εκλογών φέρνουν στην πρώτη θέση το Νέο Λαϊκό Μέτωπο χωρίς ωστόσο να κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία.

Σημειώνεται ότι η αριστερή συμμαχία και ο συνασπισμός κεντρώων κομμάτων που υποστηρίζουν τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν απέσυραν περισσότερους από 200 υποψηφίους από τις αναμετρήσεις του δεύτερου γύρου για να ανακόψουν την πορεία του κόμματος της Λεπέν.

Ένα κατακερματισμένο πολιτικό πεδίο θα ευνοούσε την ακροδεξιά και το σημερινό αποτέλεσμα έδειξε ότι η στρατηγική λειτούργησε με το πιο πιθανό σενάριο ωστόσο να προβλέπει ένα «κρεμασμένο» κοινοβούλιο, γεγονός που ενισχύει την πολιτική αβεβαιότητα.

Πότε πρέπει να διοριστεί νέα κυβέρνηση

Η ήττα του προεδρικού στρατοπέδου φαινόταν από τον α’ γύρο αναπόφευκτη: η απόλυτη πλειοψηφία των εδρών ήταν σχεδόν αδύνατη για τον κεντρώο συνασπισμό του Μακρόν, λόγω της αποτυχίας διατήρησης ικανού αριθμού υποψηφίων στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών.

Δεν επιβάλλεται επισήμως χρονοδιάγραμμα στον Εμανουέλ Μακρόν, ούτε για να ζητήσει από την σημερινή κυβέρνηση να παραιτηθεί ούτε για να διορίσει νέα. Ο αρχηγός του κράτους δεν μπορεί, ωστόσο, να αγνοήσει εντελώς τη νέα πολιτική κατάσταση που προέκυψε από τις εκλογές. Μια κυβέρνηση μειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση θα πρέπει να αντιμετωπίσει το επόμενο διάστημα πρόταση δυσπιστίας, η οποία θα μπορούσε να κατατεθεί από την πρώτη συνεδρίαση της μελλοντικής Εθνοσυνέλευσης. Το άρθρο 12 του Συντάγματος ορίζει αυτή τη διαδικασία για τη δεύτερη Πέμπτη μετά τις εκλογές, δηλαδή στις 18 Ιουλίου.

Πώς μπορεί να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση

Εάν ένα πολιτικό στρατόπεδο συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών (δηλαδή τουλάχιστον 289 από τους 577 της Βουλής), ο διορισμός πρωθυπουργού από τις τάξεις του είναι κατ’ αρχήν επιβεβλημένος. Στην περίπτωση που ένα κόμμα της αντιπολίτευσης έχει την απόλυτη πλειοψηφία ο σχηματισμός κυβέρνησης θα καταλήξει σε ένα είδος συμφωνίας κατανομής της εξουσίας.

Σε μια τέτοια κατάσταση συμβίωσης, η εξουσία διορισμού του Πρωθυπουργού ασφαλώς ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ωστόσο, η θεσμική λογική δεν υπερισχύει της γνώμης της πλειοψηφίας των βουλευτών, αφού μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρόταση δυσπιστίας. Η λογική λοιπόν υπαγορεύει ο αρχηγός του κράτους να επιλέγει τον υποψήφιο από το πλειοψηφικό στρατόπεδο. Έτσι ο Φρανσουά Μιτεράν, το 1986 και το 1993, όπως και ο Ζακ Σιράκ, το 1997 διόρισαν πρωθυπουργούς που ήταν πολιτικά αντίθετοι.

Τι γίνεται ελλείψει απόλυτης πλειοψηφίας

Το θέμα περιπλέκεται αν κανένα πολιτικό στρατόπεδο δεν πετύχει την απόλυτη πλειοψηφία. Το 2022, το προεδρικό στρατόπεδο του Εμανουέλ Μακρόν είχε σχετική πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση με 246 έδρες. Στόχο, προχώρησε στον σχηματισμό κυβέρνησης, η οποία άντεξε για δυο χρόνια λόγω του κατακερματισμού της αντιπολίτευσης που δεν ένωσε ποτέ τις δυνάμεις της για να τον ανατρέψει.

Τι θα συμβεί αν δεν προκύψει κυβέρνηση

Ελλείψει ξεκάθαρης πλειοψηφίας, ο κίνδυνος θεσμικού μπλοκαρίσματος είναι υπαρκτός. Τα θεσμικά όργανα δεν επιβάλλουν κανένα χρονοδιάγραμμα για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά κανένα νομοθετικό έργο δεν μπορεί να εγκριθεί χωρίς τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Τα σενάρια για την αποφυγή ακυβερνησίας:

• Ο σχηματισμός μιας «κυβέρνησης εθνικής ενότητας» που υποστηρίζεται από έναν συνασπισμό που προέρχεται από διαφορετικές πολιτικές ομάδες
• Ο διορισμός μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης για τη διακυβέρνηση της χώρας, με υπουργούς χωρίς κομματικές δεσμεύσεις, βάσει του μοντέλου που ηγήθηκε ο Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία από το 2021 έως το 2022 .
• Μια κυβέρνηση μειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση, αλλά η οποία θα αναζητούσε συμμαχίες και συμβιβασμούς για την ψήφιση νόμων κατά περίπτωση.

Το τελευταίο σενάριο ωστόσο ενέχει τον κίνδυνο μιας κυβέρνησης που θα οδηγούσε σε κυβερνητική παράλυση και στην εναλλαγή πολλών κυβερνήσεων.

Ξανά εκλογές;

Η υπόθεση για νέα επιστροφή στις κάλπες για το άμεσο μέλλον δεν είναι δυνατή. Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Συντάγματος, «δεν μπορεί να διαλυθεί η Εθνοσυνέλευση σε διάστημα ενός χρόνου» και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να διεξαχθούν ξανά εκλογές μέχρι το καλοκαίρι του 2025.