Δεκαπενταύγουστος στην Εύβοια: Από που προέρχεται το έθιμο με το στιφάδο

Ο Οξύλιθος είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Εύβοιας και ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, στη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στον περίβολο της μικρής Βυζαντινής εκκλησίας της Μεγαλόχαρης, μετά την θεία λειτουργία, προσφέρεται κατά παράδοση σε όλους τους προσκυνητές, εκλεκτή ρετσίνα και παραδοσιακό στιφάδο.

Ο μικρός ναός της Παναγίας των Χατηριάνων, χρονολογείται από το ΙΔ’ αιώνα και συγκεκριμένα από τα έτη 1300-1370.

Πλήθος κόσμου βρέθηκε από τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης 15 Αυγούστου στον ιδιαίτερο ναό της Εύβοιας για να προσκυνήσουν αλλά και να απολαύσουν το ξακουστό έθιμο.

Το έθιμο του στιφάδου στον Οξύλιθο

Το έθιμο του στιφάδου διατηρείται από γενιά σε γενιά ζωντανό μέσα στον χρόνο.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και της πειρατείας, στην ακροθαλασσιά της περιοχής του χωριού Πετριές, βρέθηκε η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, πιθανότατα από ναυάγιο πλοίου. Οι κάτοικοι των Πετριών την εφύλαξαν στην εκκλησία τους.

Η εικόνα εξαφανίστηκε από την εκκλησία λίγες μέρες αργότερα και κατόπιν πολλών αναζητήσεων των κατοίκων, βρέθηκε ανηρτημένη μαζί με το καντήλι της, στον κοτσικά (Κερκίς ή δένδρο του Ιούδα) που είχε φυτρώσει έξω από το ναό της Παναγίας των Χατηριάνων. Κάτοικοι των Πετριών την μετέφεραν στην εκκλησία τους, αλλά εξαφανίσθηκε ξανά και βρέθηκε ανηρτημένη, κατά περίεργη στο ίδιο μέρος και στο ίδιο δένδρο, έξω από το ναό της Θεομήτορος!

Το ιερό δένδρο

Το περιστατικό χαρακτηρίστηκε από τους κατοίκους και των δυο χωριών ως θεία ενέργεια και αποφάσισαν να την τοποθετήσουν μέσα στο μικρό ναό. Το δένδρο πάνω στο οποίο βρέθηκε ανηρτημένη η εικόνα, σώθηκε μέχρι τις μέρες μας, και θεωρείται από τους κατοίκους του χωριού ως ιερό δένδρο.

Οι Οξυλιθιώτες για τη μεγάλη τιμή που τους έγινε εκ μέρους της Παναγίας, να προτιμήση το μικρό Βυζαντινό εκκλησάκι τους, καθιέρωσαν στη μνήμη της, να γίνεται πανηγύρι και να προσφέρουν στους προσκυνητές στιφάδο και εκλεκτή ρετσίνα.

Στην γιορτή και στο έθιμο αυτό, κάθε Οξυλιθιώτης φροντίζει να δίνει το παρόν κάθε χρόνο, γιατί το πανηγύρι της Παναγίας των Χατηριάνων το θεωρεί κάτι δικό του και δεν φείδεται κόπων και χρημάτων. Η τήρηση του εθίμου αυτού τιμά ιδιαίτερα τους κατοίκους του Οξυλίθου.

Το γλέντι σε καφενεία τα παλιά χρόνια

Χάρη στην αγάπη των κατοίκων, κατά την εορτή αρκετά πλήθη πιστών συρρέουν στον πανάρχαιο αυτό ιερό ναό.

Μετά το τέλος της ακολουθίας, ευλογουμένου του φαγητού παρά του μητροπολίτου Καρυστίας, επακολουθεί κοινή συνεστίαση σε ιδιόκτητα τσιμεντένια τραπέζια, ειδικά κατασκευασμένα από τους περισσότερους κατοίκους του χωριού.

Την παλιά εποχή τις απογευματινές και νυκτερινές ώρες ακολουθούσε στα δέκα καφενεία του χωριού διασκέδαση με λαϊκά όργανα και ελληνικούς χορούς.