Οι πτήσεις ελικόπτερων είναι ένα σημαντικό και συνεχώς αναπτυσσόμενο κομμάτι των Δημοσίων Κρατικών Υπηρεσιών Μεταφοράς λόγω της επιχειρησιακής δυνατότητας του ελικοπτέρου να προσεγγίζει και να προσγειώνεται σε κάθε σημείο της επιφάνειας του εδάφους ή τεχνητής κατασκευής χωρίς να είναι απαραίτητη η ύπαρξη Αεροδρομίου.

Το ανάγλυφο της χώρας μας αλλά και το ελλιπές οδικό δίκτυό της αναδεικνύουν το ελικόπτερο ως το κυριότερο μέσο άμεσης πρόσβασης  προς τις δυσπρόσιτες περιοχές  της.

Η ανάδειξη αυτού του αεροπορικού μέσου ως το πλέων αποτελεσματικού για τους σκοπούς που λειτουργούν, ανάγκασε δημόσιους κρατικούς φορείς  όπως  Ε.Κ.Α.Β.  ΕΛ.ΑΣ.   Π.Σ.   να το υιοθετήσει ως το κύριο πτητικό μέσο τους.

Ελικοδρόμια

Νομοθεσία (ΒΔ 313/66) 

Η υπάρχουσα νομοθεσία καθορίζει αυτήν την στιγμή μόνο τις διαδικασίες πτήσεων από και προς ελικοδρόμια χωρίς όμως να λαμβάνει μέριμνα για τον καθορισμό κάποιου ελεγχόμενου χώρου προσγειώσεων που να αφορά αποκλειστικά και μόνο ελικόπτερα.

Σήμερα όταν μιλάμε για «ελικοδρόμιο» εννοούμε απλά ένα μικρών διαστάσεων χώρο όπου έρχεται και «κάθεται» το ελικόπτερο.

Αυτή όμως η αυθαίρετη ερμηνεία προκαλεί σύγχυση και βολεύει τους ενδιαφερόμενους που στηριζόμενοι σ’ αυτήν ζητούν και επιτυγχάνουν εγκρίσεις ελικοδρομίων που παρέχουν ελάχιστη ασφάλεια.

Για να δώσουμε όμως την ορθή ερμηνεία της έννοιας του «ελικοδρομίου» θα μπορούσαμε να αντιπαραθέσουμε την αντίστοιχη έννοια του «αεροδρομίου» που είναι πιο οικεία και κατανοητή και η οποία συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τον διάδρομο προσγείωσης και απογείωσης των αεροπλάνων αλλά και όλες εκείνες τις υποδομές που το καθιστούν λειτουργικό και ασφαλές.

Με τον ίδιο λοιπόν ακριβώς τρόπο πρέπει να ερμηνεύσουμε και το «ελικοδρόμιο» το οποίο δεν περιλαμβάνει μόνο την FATO (FATO=Final Approach and Take Off area=Περιοχή τελικής Προσέγγισης και Προσγείωσης) ή την TLOF (TLOF=Touchdown and Lift OFF area=Περιοχή επαφής και ανύψωσης) αλλά και τις λοιπές περιοχές που περιέχουν τις αναγκαίες υποδομές.

Τα υπάρχοντα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα εγκεκριμένα ελικοδρόμια δεν είναι τίποτε άλλο παρά απλές FATO που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν περιορισμένες δυνατότητες από πλευράς ασφάλειας όχι μόνο για τις Δημόσιες Μεταφορές αλλά και για την Γενική Αεροπορία και φυσικά ελάχιστες ή καθόλου υποδομές υποστήριξης.

Μπορεί το ελικόπτερο να είναι ένα μέσο το οποίο εκ κατασκευής δύναται να απογειώνεται και να προσγειώνεται κατακόρυφα σε πολύ περιορισμένους χώρους, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να καταστρατηγούνται οι όροι ασφάλειας που διέπουν τις κανονικές διαδικασίες προσέγγισης, προσγείωσης και απογείωσης που εξασφαλίζουν το ελικόπτερο, τις ζωές των επιβαινόντων και των τρίτων επί του εδάφους καθώς και τις περιουσίες αυτών. Είναι αδιανόητο να θυσιάζεται η ασφάλεια στο βωμό του όποιου συμφέροντος  με το να παραβλέπονται, εσκεμμένα ή όχι, κίνδυνοι και να επιτρέπεται η κατασκευή μόνο FATO σε πολύ περιορισμένες περιοχές που βρίσκονται μέσα σε αφιλόξενο περιβάλλον ή κατοικημένες περιοχές.

Σημερινή κατάσταση ελικοδρομίων Αθηνών

Στην περιοχή των Αθηνών υπάρχουν σήμερα περίπου πέντε ιδιωτικοί χώροι προσγείωσης (FATO) οι οποίοι είναι εγκεκριμένοι ως ιδιωτικά ελικοδρόμια από την Υ.Π.Α.

Επίσης υπάρχουν 2 χώροι προσγείωσης (FATO), των Υ.ΕΘ.Α. και Α.Σ.Δ.Ε.Ν., που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τον Στρατό.

Έχουν καταργηθεί από τον Στρατό δύο χώροι προσγείωσης (FATO) (το παλαιό της Α.Σ.Δ.Ε.Ν. και του 401 Γ.Σ.Ν.).

Καθίσταται λοιπόν ευνόητο ότι στην περιοχή των Αθηνών δεν υπάρχει αυτή την στιγμή καθ’ αυτού ελικοδρόμιο εγκεκριμένο που να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ελικοπτέρων των διαφόρων κρατικών φορέων που υπάγονται στα πλαίσια της Γενικής Αεροπορίας.

Επισημαίνεται ότι το σύνολο των υπαρχόντων αυτή την στιγμή ελικοπτέρων με Ελληνικό Νηολόγιο της Γενικής Αεροπορίας ( όπου υπάγονται πολλά από τα ελικόπτερα των κρατικών οργανισμών ) είναι άνω των 100, ενώ με ξένο Νηολόγιο ο αριθμός είναι απροσδιόριστος. Το σύνολο των ελικοπτέρων των δημοσίων υπηρεσιών, τα οποία είναι διάσπαρτα σε διάφορους χώρους ή αεροδρόμια υπολογίζονται  περί τα 25 ελικόπτερα, με προοπτικές στο άμεσο μέλλον να φτάσουν τα 40 ελικόπτερα. Όλα αυτά  τα ελικόπτερα για να εξυπηρετούν τους σκοπούς λειτουργίας τους, επιβάλετε να υπάρχει άμεση και ασφαλή πρόσβαση στο κέντρο της πόλης της Αθήνας.

Ο Δ.Α.Α. “ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ”

Ο Διεθνής Αερολιμήν Αθηνών “ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ” είναι ο μόνος χώρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσημα από:

1. τις εταιρίες Δημοσίων Μεταφορών για την μεταφορά επιβατών
2. τις ιδιωτικές εταιρίες για την μεταφορά προσωπικού των
3. τα ιδιωτικά ελικόπτερα
4. τα ελικόπτερα δημοσίων υπηρεσιών.

Η πρόσβαση στο ελικοδρόμιο του όμως είναι δύσκολη και προβληματική για τα ελικόπτερα των δημοσίων κρατικών  μεταφορών και σχεδόν απαγορευτική για τα ιδιωτικά ελικόπτερα λόγω του υψηλού κόστους χρήσης καθώς και των επιχειρησιακών αναγκών.

Η πίστα ελικοπτέρων του Δ.Α.Α. μπορεί να δεχθεί για στάθμευση στάση μόνο 25 ελικόπτερα και φυσικά δεν μπορεί να παρέχει κανένα είδος συντήρησης σ’ αυτά.

Επί πλέον, επιβάτες που διαμένουν στα Δυτικά ή Νότια προάστια των Αθηνών και επιβάλετε η μετακίνησή τους με ελικόπτερο κρατικού δημόσιου  φορέα σε διάφορους προορισμούς δεν διευκολύνονται στην προσέγγισή τους στον Δ.Α.Α. πράγμα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ουσιαστική χρήση του αεροπορικού αυτού μέσου η οποία συνίσταται στη γρήγορη εξυπηρέτηση και άμεση μεταφορά του επιβάτη-τραυματία-ασθενούς.

Σκοπός ίδρυσης Δημόσιου Κρατικού Ελικοδρομίου Αθηνών

Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την παγκόσμια αεροπορική πραγματικότητα όπως αυτή εμφανίζετε στο αεροπορικό γίγνεσθαι για την δημιουργία ενός Δημοσίου Κρατικού Ελικοδρομίου στην Αθήνα που θα εξυπηρετούσε κυρίως  τις μετακινήσεις των Ελληνικών Κρατικών ελικοπτέρων για την αποβίβαση -επιβίβαση των πολιτών – επιβατών- τραυματιών. Θα εθελοτυφλούσαμε για το θέμα αυτό των ελικόπτερων, στο μείζον πρόβλημα που υφίσταται αυτή τη στιγμή και που δημιουργήθηκε με το κλείσιμο του αεροδρομίου του Ελληνικού, αν παρουσιάζαμε σαν λύση τον Δ.Α.Α.. “ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ”

Είναι γνωστό το ότι η έλλειψη ενός τέτοιου ελεγχόμενου χώρου προσγειώσεων και απογειώσεων στην περιοχή των Αθηνών “αναγκάζει” φορείς και ιδιώτες να παρερμηνεύουν το γράμμα του νόμου και να «παρανομούν» χωρίς να υπάρχει δυνατότητα ελέγχου των.

Ένας τέτοιος ελεγχόμενος και εγκεκριμένος από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, Δημόσιος Χώρος προσγειώσεων και απογειώσεων ελικοπτέρων:

1. Θα έδινε νέα πνοή στον τομέα της λειτουργικότητας των κρατικών ελικοπτέρων
2. Θα εγγυούταν ασφαλείς προσγειώσεις και απογειώσεις.
3. Θα δημιουργούσε εισροές χρημάτων από τα τέλη στάσης και μετακινήσεων των ελικοπτέρων.
4. Θα μείωνε το κόστος πτήσεων των ελικοπτέρων.
5. Θα μεγάλωνε ο αριθμός των θέσεων εργασίας  (χειριστές και πληρώματα εδάφους).
6. Θα εξασφάλιζε τον έλεγχο κάθε πτήσης αποτρέποντας σε μεγάλο ποσοστό κάθε παράνομη απογείωση και προσγείωση σε επικίνδυνα πεδία μέσα στην περιοχή των Αθηνών.
7. Θα γινόταν η αιτία εισαγωγής νέων τύπων ελικοπτέρων περισσότερο εξελιγμένων και με καλύτερες επιδόσεις.
8. Θα αποτελούσε μια ενδιάμεση ασφαλέστατη βάση για ελικόπτερα μεταφοράς τραυματιών- ασθενών. του  Ε.Κ.Α.Β. πλησίον εξειδικευμένων νοσηλευτικών  ιδρυμάτων ( π.χ. Κ.Α.Τ.  Νοσ. Παίδων- Ευαγγελισμός κ.τ.λ. ) εκμηδενίζοντας ουσιαστικός τις τυχόν χρονικές καθυστερήσεις των αεροδιακομιδών.
9. Θα αποτελούσε μια ενδιάμεση ασφαλέστατη βάση για ελικόπτερα υπηρεσιών ασφαλείας ΕΛ.ΑΣ.  Π.Σ. για τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλεως της Αθήνας..
10. Θα σταματούσε τις πιέσεις και τις παράλογες πολλές φορές απαιτήσεις από οποιοδήποτε κρατικό φορέα των εκμεταλλευομένων για εγκρίσεις ελικοδρομίων σε χώρους που παρέχουν ελάχιστες ή ανύπαρκτες δυνατότητες ασφαλών προσεγγίσεων, προσγειώσεων και απογειώσεων.
11. Θα δημιουργούσε πιθανόν νέες θέσεις εξειδικευμένης εργασίας στον ευρύτερο εργασιακό τομέα.
12. Θα αποσυμφορούσε μερικός τα στρατιωτικά και πολιτικά αεροδρόμια, Τατοΐου, Ελευσίνας και  από ελικόπτερα που αναγκαστικά λειτουργούν εκεί και επιβαρύνουν την στρατιωτική και δημόσια λειτουργία των αεροδρομίων αυτών καθώς και η Π.Α. θα εκμεταλλευόταν χώρους και εγκαταστάσεις που καταλαμβάνουν τα μέσα αυτά και οι φορείς τους στα αεροδρόμιά της, όπως π.χ τις εγκαταστάσεις της  Ε.Α. στο Τατόι.

Προτάσεις

Χώρος τέτοιος που να συγκεντρώνει τις περισσότερες αν όχι όλες τις παραπάνω αναφερόμενες προϋποθέσεις από την στιγμή που το τμήμα του παλαιού αεροδρομίου του Ελληνικού  εγκαταλείπεται ως η πλέων ενδεδειγμένη λύση για πολιτικούς λόγους, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σήμερα η περιοχή της τοποθεσίας των Τουρκοβουνίων και συγκεκριμένα εκεί  που βρίσκονται τα όρια των Δήμων Παλαιού Ψυχικού και Γαλατσίου στα παλαιά νταμάρια.

Το τμήμα λοιπόν αυτό, αν χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ενός  ελικοδρομίου έχει την δυνατότητα να υποστηρίξει όλους τους υπάρχοντες τύπους ελικοπτέρων χωρίς καμία  περιβαλλοντική  επιβάρυνση.

Οι προσεγγίσεις, προσγειώσεις και απογειώσεις μπορούν να διεξάγονται με ασφαλέστατο τρόπο καθότι παρέχει δύο τουλάχιστον κατευθύνσεις άνω των 1800 μεταξύ τους, των οποίων τα ίχνη δεν διέρχονται από κατοικημένες περιοχές (συνημμένες φωτογραφίες).

Ο Ν.2338/95 και συγκεκριμένα στο άρθρο 3.2.5 (..όχι αεροδρόμια σε απόσταση μικρότερη των 100 χλμ.) αναφέρεται σε αεροπλάνα και όχι σε ελικόπτερα Ως εκ τούτου, η ίδρυση Κρατικού Δημοσίου Ελικοδρομίου δεν έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα του Δ.Α.Α.

Ακόμη όμως και στην περίπτωση που το Δ.Α.Α. φέρει αντιρρήσεις για την δημιουργία του ελικοδρομίου, μπορεί αυτό να ξεπεραστεί με την μορφή ύπαρξης και λειτουργίας του ελικοδρομίου για την εξυπηρέτηση ιπταμένων μέσων που λειτουργούν σε κρατικούς φορείς με την μορφή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα όπως οι δημόσιες υπηρεσίες και αερολέσχες.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι χωρίς μεγάλες οικοδομικές παρεμβάσεις αλλά με τη δημιουργία μίας απλής κατασκευής ενός toll ως κτιριακών εγκαταστάσεων το οποίο μπορεί να είναι επιχωματωμένο με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην αποτελεί καθαρά οικοδομική παρέμβαση  καθώς και ενός μικρού πύργου έλεγχου εναέριας κυκλοφορίας  όπως και  τη διαμόρφωση χώρων και προσβάσεων προς το ελικοδρόμιο θα ήταν πανεύκολη και τρομερά οικονομική η δημιουργία και λειτουργία του ελικοδρομίου σε σχέση με τα προσδοκώμενα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.

Ο χώρος ως γνωστόν περιβάλλεται από μεγάλες οδικές αρτηρίες και η πρόσβαση είναι σχετικά εύκολη και γρήγορη ιδιαίτερα προς το κέντρο της πόλης της Αθήνας καθώς και στα κυβερνητικά κτήρια, υπηρεσίες   ή τα νοσοκομεία κ.τ.λ..

Θα μπορούσε το ελικοδρόμιο να χρησιμοποιηθεί καθώς θα έχει ένα μικρό διάδρομο ως έκτακτη εναλλακτική χρήση ελικοδρομίου σε περίπτωση κινδύνου ελικόπτερου πάνω από την Αθήνα με αποτέλεσμα την αποφυγή πιθανής πτώσης στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών.

Ο έλεγχος που θα ασκείται από την Υπηρεσία Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας στην περιοχή των Αθηνών θα είναι πλέον ασφαλέστερος αποτελεσματικότερος και ποιο εύκολος καθότι θα αφορά τις πτήσεις αεροσκαφών και δεν θα δημιουργούνται οι υπάρχουσες αυτή τη στιγμή στο Δ.Α.Α .(δικαιολογημένες φυσικά) καθυστερήσεις στις προσεγγίσεις προσγειώσεις και απογειώσεις των ελικοπτέρων που μεταφράζονται σε σπατάλη καυσίμων και συνεπώς χρημάτων, κόστος που τελικά το επιβαρύνονται οι κρατικοί φορείς και κατ’ επέκταση το δημόσιο.

Επιπλέον θα παρέχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις και διευκολύνσεις όλων εκείνων των Φορέων που εκτελούν Κρατική πτητική δραστηριότητα όπως Ε.Κ.Α.Β, Ελληνικής Αστυνομίας, Πυροσβεστικό Σώμα και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για  την ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία τους σε επιχειρησιακό επίπεδο στην περιφέρεια του κέντρου της Αθήνας.

Δεν θα επιβαρυνθεί η ποιότητα ζωής των περιοίκων του ελικοδρομίου καθώς δεν θα υπάρξει περιβαλλοντική επιβάρυνση αφού πρόκειται για μία ήπιας μορφής ανάπτυξης ελεγχομένου μικρής κλίμακας ελικοδρομίου

Θα μπορούσε να δενδροφυτευτούν οι ελεύθεροι χωμάτινοι χώροι της ευρύτερης περιοχής του λόφου , αφού πρόκειται για μία ήπιας μορφής ανάπτυξης ελεγχομένου μικρής κλίμακας ελικοδρομίου το όνομα του οποίου θα μπορούσε να είναι ελικοδρόμιο <ΚΑΜΠΕΡΟΥ> προς τιμή της μνήμης του πρωτοπόρου έλληνα αεροπόρου.

Στο συνημμένο σκαρίφημα-σχέδιο καθώς και στις επεξηγήσεις αυτού, φαίνεται αναλυτικότερα η πρόταση σε μία πιο συγκεκριμένη μορφή της χωρίς να αλλάζει η χρήση γης από την υπάρχουσα κρατούσα κατάσταση.

Επίλογος

Πρέπει να επισημανθεί ότι όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις διαθέτουν μοντέρνα και μεγάλα ελικοδρόμια για την εξυπηρέτηση μετακινήσεων και σταθμεύσεων ελικοπτέρων καθώς και ελεγχόμενα πεδία προσγειώσεων και τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τα Διεθνή τους αεροδρόμια.

Θα είναι κρίμα αν η Αεροπορική κοινότητα των ελικοπτέρων αφεθεί στην μοίρα της και εξαναγκαστεί να συρρικνωθεί και να εξαφανιστεί λόγω ανυπαρξίας τέτοιων βοηθητικών χώρων. Είναι βέβαιο ότι μεγάλο μέρος της ευθύνης αυτής θα χρεωθεί τελικά στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία, ουσιαστικά και τυπικά, θεωρείται σήμερα η αρωγός της Αεροπορικής κοινότητας και θεσμοθέτης υγιών Αεροπορικών Νόμων, Κανονισμών και Διαδικασιών στη χώρα μας, καθώς και η συναρμόδιοι φορείς που θα μπορούσαν να συμπαρασταθούν για τους δικούς τους σκοπούς και λόγους, όπως Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Υ.Δ.Τ., Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Οικονομικών.