Το σχέδιο μέσα από το οποίο θα καταστεί εφικτή η δρομολόγηση των εργασιών αναστήλωσης στην
Ιερά Μονή Οσίου Νικολάου του Σικελιώτη στο Μετόχι, επιχείρησαν να οργανώσουν, σήμερα κατά την επίσκεψή τους στον ναό, ο Δήμαρχος Κύμης Αλιβερίου, Νίκος Μπαράκος, μαζί με τον Προϊστάμενο της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ευβοίας, κ. Δημήτρη Χριστοδούλου.
«Σκοπός της επίσκεψής μας ήταν να συζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουμε να δρομολογήσουμε τις απαραίτητες διαδικασίες ώστε να χρηματοδοτηθούν οι εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης του ναού», τόνισε δήμαρχος χαρακτηριστικά σε ανάρτησή του στο facebook επισημαίνοντας πως δυστυχώς, οι προηγούμενες προσπάθειες του Δήμου σε συνεργασία με την μητρόπολη Χαλκίδας, το υπουργείο πολιτισμού και την εφορία αρχαιοτήτων που προέβλεπαν την χρηματοδότηση από τον Δήμο του αναγκαίου έργο για την προστασία του μνημείου, δεν προχώρησαν εξαιτίας της ακύρωσης των αποφάσεων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας.
«Παρά τις δυσκολίες, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, ο Δήμος, η εφορία αρχαιοτήτων,η Μητρόπολη Χαλκίδας, το υπουργείο πολιτισμού και η Περιφέρεια, αναζητούμε εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης για να προχωρήσουμε τις απαραίτητες εργασίες και να διασφαλίσουμε τη διάσωση και ανάδειξη του ναού», συνόψισε.
Η Ιερά Μονή του Οσίου Νικολάου του Σικελιώτη οικοδομήθηκε κατά την περίοδο μεταξύ 950 και 1050. Σύμφωνα με την παράδοση ο θαλαμοειδής τάφος, που υπάρχει εκεί, καλύπτει το σώμα του Οσίου και κατασκευάστηκε, όταν ανακαλύφθηκε το σώμα του Οσίου γύρω στα 1857.
Το εν λόγω μοναστήρι λειτούργησε αδιαλείπτως από την στιγμή της ίδρυσης του έως και τις αρχές του 19ου αιώνα. Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους η Ιερά Μονή αναγκάστηκε να κλείσει με αφορμή την έκδοση βασιλικού διατάγματος του 1833, με το οποίο υποχρεώνονταν να διαλυθούν όσα μοναστήρια είχαν αδελφότητα μικρότερη από έξι μοναχούς.
Η ανάβαση για το ασκηταριό του οσίου Νικολάου του Σικελιώτου ως διαδρομή, είναι μέτριας δυσκολίας.
Μόνο το φως που λιώνει δυσκολεύει την πρόσβαση.
Όταν βγαίνουμε στο ξέφωτο μια μεγάλη τσιμεντένια άχαρη πύλη σε υποδέχεται. Την διαβαίνουμε και αμέσως αισθάνεσαι ότι βρίσκεται σε έναν χώρο που έχει κατοικηθεί εδώ και αιώνες. Είναι το μοναστήρι του αδελφού Νικολάου που ήλθε από τη Σικελία για να εγκαταβιώσει αρχικά στη Μονή Χαραδρών στη Χιλιαδού και μετά στη Δίρφυ, εκεί που βρισκόμαστε, στα πόδια του σημερινού χωριού Μετόχι.
Οι πληροφορίες για τη ζωή του λιγοστές. Ίσως έζησε μεταξύ 9ου και 12ου αιώνα.
Στις 23 Αυγούστου τιμάται και ψάλλεται η ασματική του ακολουθία. Από αυτή την ακολουθία μαθαίνουμε ότι ήταν γέννημα θρέμμα Σικελίας και ότι οδηγημένος από τη θεία πρόνοια εγκατάλειψε την οικογένεια του και έφθασε στην Εύβοια και κατέληξε στο σημείο που βρίσκομαι, έναν ερημότοπο. Μια ιστορία παλιά λέει ότι τον συνέλαβαν μουσουλμάνοι Άραβες ή πειρατές μαζί με άλλους.
Όταν το πλοίο κινδύνευσε να καταποντιστεί και δεν υπήρχε νερό να πιουν οι επιβάτες του, τότε ο όσιος Νικόλαος με προσευχή κατέπαυσε την τρικυμία και μετέβαλε τα νερά της θάλασσας σε γλυκά και ήπιαν όλοι. Όταν είδαν Αγαρηνοί τα θαύματα επέστρεψαν τον Νικόλαο στο μοναστήρι και απελευθέρωσαν τους κρατούμενους. Εδώ κτίζει ναό προς τιμή του συνώνυμου Αγίου του Νικολάου αρχιεπισκόπου Μύρων του θαυματουργού. Εδώ συγκρότησε κοινόβιο και έθεσε όρο να είναι άβατο σε γυναίκες.
Στο πέρασμα των χρόνων το μοναστήρι ερημώθηκε και στα μισά του 19ου αιώνα ανοικοδομήθηκε και βρέθηκαν τα λείψανα του Νικολάου.
Σύμφωνα με το απολυτίκιο: «Ὡς ἄγγελος ἐν ὄρει Νεοτάκου ἐβίωσας, δι’ ἀσκητικῆς πολιτείας, θεοφόρε Νικόλαε, καὶ ἅπασαν τὴν Εὔβοιαν φωτί, αὐγάζεις τῶν ὁσίων ἀρετῶν, διὰ τοῦτό σου τὴν μνήμην τὴν ἱεράν, τιμῶμεν ἀνακράζοντες· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.»
Στον περίβολο της μονής υπάρχει ακόμη ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στους Ταξιάρχες. Ακόμη πολλά τραπέζια μεταλλικά εξυπηρετούν τους προσκυνητές στη γιορτή του Αυγούστου.
Εντύπωση προκαλεί η εγκατάλειψη του κτίσματος και του χώρου γενικότερα. Το εσωτερικό είναι τελείως απογυμνωμένο. Εκεί κάποια αναστηλωτική προσπάθεια ξεκίνησε αλλά φαίνεται ότι δεν προχώρησε.
Ο όσιος Νικόλαος ο Σικελιώτης είναι ένας κρίκος στη μεγάλη αλυσίδα των ασκητών της Ευβοίας που αγιάσαν το νησί με τον αγώνα και τον βίο τους. Το εκπληκτικής ομορφιάς τοπίο θα μπορούσε να είναι ένας πόλος έλξης για επισκέπτες της περιοχής. Η εγκατάλειψή του δεν τιμά τον τόπο και την ιστορία του.
