Ποινές για τους δικαστές που καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων – Προβλέπεται ακόμη και οριστική παύση

Καινοτομίες ως προς την οργάνωση και λειτουργία των Δικαστηρίων, αλλά και αναμόρφωση του συστήματος διενέργειας των επιθεωρήσεων των δικαστών περιλαμβάνει ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ΚΟΔΚΔΛ), ο οποίος παρουσιάστηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο και θα τύχει επιπλέον επεξεργασίας, μετά από Διαβούλευση με τις Δικαστικές Ενώσεις.

Στις κομβικές αλλαγές που φέρει το νέο νομοσχέδιο είναι η θεσμοθέτηση κυρώσεων προς τους δικαστικούς λειτουργούς που συμβάλλουν στην καθυστέρηση της απονομής Δικαιοσύνης, με την συσσώρευση δικογραφιών δίχως να εκδώσουν σχετικές αποφάσεις σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, σε περιπτώσεις αδικαιολόγητης καθυστέρησης που ξεπερνά τους έξι μήνες, προβλέπεται στέρηση μισθού, κώλυμα προαγωγής ακόμη και οριστική παύση του δικαστικού λειτουργού από τα καθήκοντα του.

Συγκεκριμένα, οι βασικότερες αλλαγές του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών έχουν ως εξής:

Οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων:

Διευρύνονται τα πρόσωπα που δικαιούνται να συγκαλέσουν την Ολομέλεια των δικαστηρίων (προστίθενται οι δικαστικοί υπάλληλοι).

Δυνατότητα σύγκλησης ολομελειών για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με κρίσιμα νομικά ζητήματα.

-Αν για λόγους ανωτέρας βίας δεν είναι δυνατή η ομαλή λειτουργία περισσοτέρων δικαστηρίων ή εισαγγελιών της αυτής περιφέρειας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, μετά από αίτημα του δικαστή που διευθύνει το πολιτικό Εφετείο της περιφέρειας, μπορεί να αποφασίσει την αναστολή μέρους ή του συνόλου των εργασιών όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών της περιφέρειας μέχρι να εκλείψουν οι λόγοι αυτοί. Το ίδιο μπορεί να κάνει και για το σύνολο των δικαστηρίων της χώρας μετά από αίτημα ενός εκ των Προέδρων τωνΑνωτάτων Δικαστηρίων. Δυνατότητα να αναστείλει μερικώς ή πλήρως τη λειτουργία του δικαστηρίου για λόγους ανωτέρας βίας έχει και ο διευθύνων το δικαστήριο.

–Περιορισμός των αναχρονιστικών κωλυμάτων εντοπιότητας βάσει των τελευταίων διαθέσιμων δημογραφικών δεδομένων.

–Ρύθμιση των οργανωτικών και λειτουργικών ζητημάτων των ειρηνοδικείωνμετά την έναρξη λειτουργίας της κατεύθυνσης ειρηνοδικών στην ΕΣΔΙ και την κατάργηση των πταισματοδικείων.

Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη:

– Τα Δικαστήρια διαθέτουν στο κοινό σε ηλεκτρονική μορφή δια μέσου της οικείας ιστοσελίδας τους τις δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες δημοσιεύουν και οι οποίες έχουν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία ανωνυμοποίησης.

–Τμήματα Πληροφορικής των Δικαστηρίωνγια την τεχνική υποστήριξη, συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) που στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο υποστηρίζει την λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων της Δικαιοσύνης αδιαλείπτως.

–Επιτροπές Πληροφοριακών Συστημάτωντου Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου

– Αρχείο του Δικαστηρίου και σε ηλεκτρονική μορφή.

Προαγωγές μέχρι και τον βαθμό του προέδρου εφετών:

– μόνο εφόσον οι υπό προαγωγή δικαστικοί λειτουργοί έχουν ολοκληρώσει την παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης της παρ. 2 του άρθρου 40 του ν. 4871/2021.

-κατ’ απόλυτη εκλογή

–δεν προάγεται ο δικαστικός λειτουργός που έχει αδικαιολόγητη καθυστέρηση

Οι επιθεωρητές και η υποβοήθησή τους:

-Ο πρόεδρος και τα μέλη του Συμβουλίου Επιθεώρησης και οι επιθεωρητές αρεοπαγίτες και σύμβουλοι επικρατείας ορίζονται για διετή θητεία με κλήρωση: στην κληρωτίδατοποθετούνται τα ονόματα των αρεοπαγιτών και συμβούλων, τους οποίους η ίδια Ολομέλεια ορίζει σε αριθμό διπλάσιο του απαιτουμένου για το σύνολο των μελών του Συμβουλίου Επιθεώρησης και των επιθεωρητών από αυτούς που έχουν διετή υπηρεσία.

-Πριν την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, τα μέλη των Συμβουλίων Επιθεώρησης και οι Επιθεωρητές παρακολουθούν υποχρεωτικά έκτακτα προγράμματα επιμόρφωσης που διοργανώνονται από την ΕΣΔΙ.

-Στην έδρα του μεγαλύτερου από τα εφετεία κάθε περιφέρειας, ιδρύεται Γραφείο Γραμματείας Επιθεώρησης, στο οποίο παρέχουν τις υπηρεσίες τους, με αποκλειστική απασχόληση, ένας ή περισσότεροι γραμματείς από το προσωπικό των δικαστηρίων της έδρας του εφετείου. Αρμοδιότητα του γραφείου είναι να επικουρεί τον επιθεωρητή στο έργο του και ιδίως να συλλέγει τα απαιτούμενα για την διενέργεια της επιθεώρησης των δικαστηρίων και δικαστικών λειτουργών στατιστικά στοιχείακαι να συγκεντρώνει τις απαιτούμενες πληροφορίες σχετικά με την πορεία των αποφάσεων των επιθεωρουμένων.

Ετήσιες εκθέσεις επιθεώρησης για:

–τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες. Στην επιθεώρηση ελέγχονται α) τα κριτήρια με βάση τα οποία συγκροτούνται τα τμήματα του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας, και κατανέμονται οι υποθέσεις και τα λοιπά καθήκοντα, β) η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους των διαδικασιών ανά φάση (προσδιορισμό, εκδίκαση, έκδοση απόφασης) και κατηγορία, γ) η τακτική και ομαλή διεξαγωγή συνεδριάσεων, δ) η χρήση των νέων τεχνολογιών και ε) η καταλληλότητα, ασφάλεια και την καθαριότητα των κτιρίων.

-τους διευθύνοντες τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες με βάση τα ίδια ως άνω κριτήρια.

–τους προέδρους και προεδρεύοντες τμημάτων και δικαστικών σχηματισμών. Στην επιθεώρηση ελέγχεταια) η ικανότητά τουςστην απονομή της δικαιοσύνης, β) η διεύθυνση της διαδικασίας, γ) λειτουργία του τμήματος ή του δικαστικού σχηματισμού που προΐστανται, δ) η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων και βουλευμάτων του τμήματός / σχηματισμού τους και ε) ο χρόνος δημοσίευσης των σχεδίων που τους παραδίδονται.

–όλους τους δικαστικούς λειτουργούς μέχρι και το βαθμό του Προέδρου Εφετών. Στην επιθεώρηση α) ελέγχεταιι) η επεξεργασία κάθε υπόθεσης σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά της, ιι) οι δοθείσες με την απόφαση απαντήσεις και ιιι) η ταχύτητα διεκπεραίωσης κάθε υπόθεσης, β) διεξάγεται λεπτομερώς κάθε χρήσιμη έρευνα, χωρίς περιορίζεται ο επιθεωρητής στα υποδεικνυόμενα από τους επιθεωρούμενους δικαστικούς λειτουργούς αποφάσεις και στοιχεία, γ) μελετώνται τα σχετικά με την εργασία των επιθεωρούμενων στατιστικά στοιχεία, δ) ζητείταιη γνώμη του διευθύνοντος του δικαστηρίου, ε) λαμβάνονται υπόψη οι γραπτές εκθέσεις των προέδρων των τμημάτων που υπηρετούν οι επιθεωρούμενοι, στ) παρακολουθούνται οι συνεδριάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι επιθεωρούμενοι, ζ) διαπιστώνεται η συμμετοχή των επιθεωρούμενων στα υποχρεωτικά επιμορφωτικά σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και η) και υπάρχει προσωπική επικοινωνία με τους επιθεωρουμένους.

Κριτήρια επιθεώρησης:

-Οι ολομέλειες των ανώτατων δικαστηρίων, προκειμένου να διασφαλίσουν το ενιαίο μέτρο και την αποτελεσματικότητα της επιθεώρησης καταρτίζουν κατά την έναρξη κάθε δικαστικού έτους ενιαίο πλαίσιο οδηγιών, πρακτικών και κατευθύνσεων προς το Συμβούλιο Επιθεώρησης και τους επιθεωρητές για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους καθώς και ένα ενιαίο έντυπο επιθεώρησης

-Στους κανονισμούς των δικαστηρίων περιλαμβάνονται υποχρεωτικά ρυθμίσεις προς το σκοπό της ισομερούς κατανομής υποθέσεων στους δικαστές σύμφωνα με τις οποίες ο πρόεδρος που διενεργεί τη χρέωση των υποθέσεων τις κατατάσσει, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους, από το ένα (την λιγότερο απαιτητική) έως το πέντε (την πιο απαιτητική).

-Στην επιθεώρηση ελέγχονται: α) το ήθος, το σθένος και ο χαρακτήρας, β) η επιστημονική κατάρτιση, γ) η προσαρμοστικότητα σε νέα καθήκοντα και αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών, δ) η κρίση και η αντίληψη, ε) η επιμέλεια και η εργατικότητα, στ) η υπηρεσιακή απόδοση ήτοι η ποιότητα, η ποσότητα και η ταχύτητα διεκπεραίωσης υποθέσεων σε σχέση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους, ζ) η ικανότητα στην απονομή της δικαιοσύνης και στη διεύθυνση της διαδικασίας, η) η αναίρεση ή εξαφάνιση των αποφάσεων που συνέταξαν οι επιθεωρούμενοι, κατά παραδοχή του αντίστοιχου ένδικου μέσου, θ) η ικανότητα συνεργασίας, ι) η συμπεριφορά του δικαστικού λειτουργού στο δικαστήριο και ιδιαίτερα στο ακροατήριο καθώς και η κοινωνική του παράσταση, ια) η επιβάρυνση από τυχόν πρόσθετα καθήκοντα και η ανταπόκριση σε αυτά.

Επιθεώρηση των επιθεωρητών:

-Το Συμβούλιο Επιθεώρησης συγκεντρώνει τις εκθέσεις του κάθε επιθεωρητή, ελέγχει την πληρότητά τους και διατυπώνει σε ιδιαίτερη έκθεσή του ενδεχόμενες παρατηρήσεις του σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής της επιθεώρησης από αυτόν.

Αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων (πέραν του εξαμήνου):

– στέρηση μισθού

– κώλυμα προαγωγής

– λόγος οριστικής παύσης