«Εξοικονομώ»: Έρχονται νέα προγράμματα πριν τις εκλογές για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και νέους

Νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» έρχονται μέσα στο επόμενο διάστημα, πριν από τις εκλογές για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και χιλιάδες νέους.

Πρόκειται για το «Εξοικονομώ για νοικοκυριά», με προϋπολογισμό περίπου 300 εκατ. ευρώ για το 2023, το «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους», το οποίο συγχρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους και καλύπτει επιλέξιμες δαπάνες έως 35.000 ευρώ, με προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικίας, και το «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» για τις επιχειρήσεις, που αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με κονδύλια τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ.

«Εξοικονομώ για νοικοκυριά»

Πριν τις εκλογές θα ξεκινήσουν οι αιτήσεις για το νέο «Εξοικονομώ» προϋπολογισμού 750 εκατ. ευρώ μέχρι το 2025.

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, κριτήριο υπαγωγής στο νέο πρόγραμμα για τα νοικοκυριά θα είναι οι βαθμοημέρες (ακραίες καιρικές συνθήκες ανά περιοχή), ενώ στόχος είναι να ενισχυθούν τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και οι παλαιότερες κατοικίες. Αναμένεται να διατηρηθεί ο στόχος για εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε κατοικία και για την άνοδο τριών ενεργειακών κλάσεων μετά τις παρεμβάσεις του προγράμματος. Στον προηγούμενο κύκλο για πρώτη φορά είχε εισαχθεί το σύστημα της ένταξης στο πρόγραμμα με κοινωνικά κριτήρια, κάτι που πιθανά να ισχύσει και σε αυτόν τον κύκλο.

Ο οδηγός του προγράμματος δεν έχει ανακοινωθεί, ωστόσο δεν αναμένεται να έχει μεγάλες αποκλίσεις από τον προηγούμενο.

Συγκεκριμένα: για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρους αίτησης σε πολυκατοικία, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ανά εισοδηματική κατηγορία οριζόταν ως εξής:

• Ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 75% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 10.000 ευρώ και οικογενειακό έως 20.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 70% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 20.000 ευρώ και οικογενειακό έως 30.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 55% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 30.000 ευρώ και οικογενειακό έως 40.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 45% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 50.000 ευρώ και οικογενειακό έως 60.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 40% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση 10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε διαμερίσματος που συμμετέχει. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελούμενου.

«Εξοικονομώ για επιχειρήσεις»

Ο οδηγός για το νέο «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» για επιχειρήσεις αναμένεται να ενεργοποιηθεί σύντομα. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ο προϋπολογισμός του προβλέπει αρχικά 100 εκατ. ευρώ για τους κλάδους εμπορίου και υπηρεσιών και 100 εκατ. ευρώ για τον κλάδο του τουρισμού, ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι το συνολικό ποσό αναμένεται να αυξηθεί.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του οδηγού του προγράμματος, η εξοικονόμηση αναμένεται να προκύψει από:

1. Την ενεργειακή αναβάθμιση της κτιριακής υποδομής με παρεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος, την αναβάθμιση εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, την αναβάθμιση συστημάτων ψύξης/θέρμανσης, την αναβάθμιση ή και την ένταξη νέων υλικών και εξοπλισμού για τη μείωση των απωλειών ενέργειας, αναβάθμιση εξοπλισμού φωτισμού, κ.λπ.
2. Την εγκατάσταση και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και διατάξεων αυτοματισμού.

Στο πρόγραμμα εντάσσονται επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και του εξοπλισμού μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από τους κλάδους του εμπορίου, των υπηρεσιών και του τουρισμού, με επιδότηση από 40% έως 50% για επενδύσεις από 50.000 έως και 500.000 ευρώ.

Ενδεικτικά επιλέξιμες επενδύσεις είναι οι ακόλουθες:

• Επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιριακού κελύφους, όπως θερμομόνωση αδιαφανών δομικών στοιχείων, αντικατάσταση διαφανών δομικών στοιχείων, εγκατάσταση συστημάτων σκίασης.
• Επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος φωτισμού, εσωτερικού και εξωτερικού, όπως αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων από νέας τεχνολογίας LED, εγκατάσταση αυτοματισμών σύζευξης τεχνητού με φυσικό φωτισμό, εγκατάσταση αυτοματισμών μείωσης κατανάλωσης λόγω απουσίας/παρουσίας χρηστών.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα θέρμανσης χώρων, όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ψύξης χώρων, όπως αντικατάσταση ψυκτών από νεότερης τεχνολογίας αντλίες θερμότητας ή ψύκτες, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα αερισμού χώρων, όπως αντικατάσταση κεντρικών κλιματιστικών μονάδων από νεότερης τεχνολογίας που διαθέτουν ανάκτηση της ενέργειας του απορριπτόμενου αέρα, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση ανεμιστήρων μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες που ελέγχονται από ηλεκτρονικές διατάξεις (inverters).
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ζεστού νερού χρήσης, όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση μονάδων αποθήκευσης από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εγκατάστασης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως ηλιοθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά συστήματα, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μικρές ανεμογεννήτριες και γεωθερμικές Α/Θ συμπεριλαμβανομένων των γεωεναλλακτών.
• Εγκατάσταση συστήματος αυτοματισμού, ελέγχου και διαχείρισης σε τοπικό, αλλά και σε κεντρικό επίπεδο.
• Συστήματα βελτίωσης ποιότητας ισχύος. Οι επενδύσεις που θα γίνουν πρέπει να εξασφαλίζουν μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων (CO 2) τουλάχιστον κατά 35%, εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον κατά 35% και αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) τουλάχιστον κατά τρεις ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υπάρχουσα κατάταξη.

«Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους»

Το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους», έχει συνολικό προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ και στοχεύει να δώσει λύση στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι και τα νέα ζευγάρια, για ένα σύγχρονο σπίτι που θα τους εξασφαλίζει ποιότητα ζωής και χαμηλό κόστος θέρμανσης/κλιματισμού.

Για κάθε έργο ο ελάχιστος ενεργειακός-περιβαλλοντικός στόχος καθορίζεται ως εξής:

1. Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον κατά 30%.
2. Αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης τουλάχιστον κατά τρεις (3) ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υπάρχουσα κατάταξη (ή υποχρεωτικά Β’ κλάση όταν πρόκειται για ριζική ανακαίνιση), εφόσον πρόκειται για αναβάθμιση κτιριακών υποδομών που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν. 4122/2013. Η τεκμηρίωση της αναγκαιότητας των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης προκύπτει από το ΠΕΑ.

Σημειώνεται ότι με την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου θα πραγματοποιείται αποτίμηση του ενεργειακού στόχου, όπου η ενίσχυση θα συνδέεται με την πραγματικά επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας, ανάλογα με τα ισχύοντα στο ήδη εγκεκριμένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021».

Ποιοι είναι δικαιούχοι του προγράμματος

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν γεννηθεί από 1/1/1984 έως και 31/12/2005 με εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντος θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του προγράμματος (φορολογικό έτος 2021), όπως και κατά την υποβολή της αίτησης.

Σε περίπτωση δωρεάν παραχώρησης/ενοικίασης σε επιλέξιμη κατοικία, ο αιτών (επιλέξιμος σύμφωνα με τα ηλικιακά κριτήρια) θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας/επικαρπίας (αποκλείεται η ψιλή κυριότητα). Για την υπαγωγή στο σκέλος «Ανακαινίζω», ο αιτών (επιλέξιμος σύμφωνα με τα ηλικιακά κριτήρια) θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας/επικαρπίας σε ποσοστό 100% (αποκλείεται η ψιλή κυριότητα).

Προϋποθέσεις συμμετοχής

1. Για κάθε επιλέξιμο φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντος) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης.
2. Για κάθε επιλέξιμη κατοικία του τρέχοντος προγράμματος πρέπει να υποβληθεί μία μόνο αίτηση. Κατοικία με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» και «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» και «Εξοικονομώ 2021», δεν έχει δικαίωμα υποβολής στο τρέχον πρόγραμμα. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συμμετέχοντος διαμερίσματος αίτησης πολυκατοικίας «τύπου Β» του προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», για το οποίο επιτρέπεται να υποβληθεί αίτηση ως μεμονωμένο διαμέρισμα στο τρέχον πρόγραμμα.
3. Δεν είναι δυνατή η υποβολή αίτησης μόνο για το «Ανακαινίζω», ενώ η συμμετοχή στο «Εξοικονομώ» αποτελεί προϋπόθεση για την αίτηση υπαγωγής στο «Ανακαινίζω».

«Εξοικονομώ»

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης, με ΦΠΑ, ανά αίτηση, δεν μπορεί να υπερβαίνει:

1. Το γινόμενο του 1,00 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης.
2. Το γινόμενο των 220 ευρώ επί την επιφάνεια κυρίων χώρων όπως αυτή προκύπτει από το έντυπο Ε9.
3. Τα 22.500 ευρώ.

«Ανακαινίζω»

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανακαίνισης, με ΦΠΑ, ανά αίτηση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το γινόμενο των 75 ευρώ επί την επιφάνεια κυρίων χώρων, όπως αυτή προκύπτει από το έντυπο Ε9, και τα 10.000 ευρώ.