«Νέο Εξοικονομώ»: Ο επίσημος οδηγός – Όλες οι αλλαγές, οι διαδικασίες και οι πίνακες – Όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Το Εξοικονομώ»: Στον… αέρα βρίσκεται η ιστοσελίδα του «Εξοικονομώ», με την κλεψύδρα να μετρά πλέον αντίστροφα για την υποβολή αιτήσεων εντός Νοεμβρίου στο νέο πρόγραμμα ύψους 632 εκατ. ευρώ, μέσω του οποίου θα επιδοτηθούν χιλιάδες νοικοκυριά. Για πρώτη φορά αναμένονται περισσότεροι δικαιούχοι, νέα κατηγορία για ευάλωτα νοικοκυριά με ξεχωριστό προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ, αλλά και λίστα επιλαχόντων.

Σκοπός του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να αναβαθμιστούν για πρώτη φορά περί τις 50.000 κατοικίες με μια πιο δίκαιη διαδικασία και για αυτό τον λόγο, θεσπίζονται ενεργειακά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια.

Στο διαδικαστικό κομμάτι, η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για έναν μήνα από την καθορισμένη ημερομηνία έναρξης, ενώ θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την επικράτεια.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 632 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 100 εκατ. θα διατεθούν σε ευάλωτα νοικοκυριά) και μαζί με τη μόχλευση εκτιμάται ότι θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα, για φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, έχει προβλεφθεί ξεχωριστός προϋπολογισμός που θα φτάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Για φυσικά πρόσωπα με ατομικά εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και για νοικοκυριά με οικογενειακά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, η επιδότηση θα ανέρχεται στο 75%. Επιπλέον, εισάγεται εγγυοδοσία για τον τραπεζικό δανεισμό τους προκειμένου να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Σε περίπτωση εξάντλησης των πόρων για τη συγκεκριμένη κατηγορία, υπάρχει πρόβλεψη να δοθούν πρόσθετα κεφάλαια από τον συνολικό προϋπολογισμό του προγράμματος για την ένταξη επιπλέον ωφελούμενων.

Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση ανέρχεται στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ στόχος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση περισσότερων κατοικιών σε ποσοστό 38% συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος.

Οι εγκεκριμένες προτάσεις θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.

Οι ενδιαφερόμενοι, μπορούν από χθες να μπουν στην σελίδα https://exoikonomo2021.gov.gr και να δουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που έχουν σχέση με το πρόγραμμα, και συγκεκριμένα ποιοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής, το ύψος της επιδότησης, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων, το ενεργειακό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να ανήκουν τα δυνητικά επωφελούμενα κτίρια, σύμφωνα με τον «Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων», το είδος των επιλέξιμων παρεμβάσεων, τα στάδια και τα κριτήρια για την αξιολόγηση των αιτήσεων αλλά και τις προθεσμίες.

«Νέο Εξοικονομώ»: Ξεχωριστός προϋπολογισμός 100 εκατ. ευρώ για ευάλωτα νοικοκυριά

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το «Νέο Εξοικονομώ» έχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, καθώς «είναι πιο δίκαιο και πιο αποδοτικό, δεδομένου ότι καταργείται η χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων και δημιουργείται λίστα επιλαχόντων, ενώ για πρώτη φορά θα υπάρχει ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ για ευάλωτα νοικοκυριά. Ειδική μέριμνα θα ληφθεί για μονογονεϊκές οικογένειες, πολυτέκνους και νοικοκυριά με ΑμεΑ. Ως σημαντικότερο κριτήριο ορίζεται η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων.

Ποιες όμως είναι αλλαγές που θα δουν οι ιδιοκτήτες σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα εξοικονόμησης; Το ΥΠΕΝ, σε μια προσπάθεια να επιδοτηθούν ενεργειακά περισσότερες κατοικίες και ταυτόχρονα να αυξηθούν οι δικαιούχοι, προχώρησε σε σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα.

Στο νέο πρόγραμμα, καταργείται η χρονική προτεραιότητα για την υποβολή των αιτήσεων και δίνεται βάρος στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, καθώς και στις παλιές κατοικίες που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες ενεργειακής αναβάθμισης και στις κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες σε θέρμανση (π.χ. ορεινές).

Επίσης, κριτήριο υπαγωγής στη δράση θα είναι οι βαθμοημέρες (ακραίες καιρικές συνθήκες ανά περιοχή), σύστημα το οποίο έχει υιοθετήσει το υπουργείο Οικονομικών για τη διάθεση του επιδόματος θέρμανσης.

Παράλληλα, το πρόγραμμα εστιάζει στα πιο ενεργοβόρα κτίρια και στις περιφέρειες με περισσότερο κρύο το χειμώνα.

Μεταξύ των αλλαγών που υπάρχουν στο νέο πρόγραμμα σε σχέση με τα προηγούμενα, επανακαθορίζονται τα ποσοστά επιδοτήσεων με γνώμονα την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας ανά Kwh, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων.

Σημαντική επίσης τροποποίηση, η οποία έχει στόχο την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, είναι η κατανομή που θα γίνεται πλέον ανά Περιφερειακή Ενότητα (νομός) και όχι ανά Περιφέρεια, όπως γινόταν στο παρελθόν.

Ταυτόχρονα στο νέο Εξοικονομώ αλλάζει το καθεστώς των ωφελουμένων, καθώς δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους.

Επιπλέον, περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο σε μία αίτηση, ενώ καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους σε πολυκατοικίες.

Οι ιδιοκτήτες στο νέο Εξοικονομώ θα πρέπει να γνωρίζουν, ακόμα, πως:

– Το μέγιστο ύψος του επιλέξιμου προϋπολογισμού προς επιδότηση ανά κατοικία θα είναι χαμηλότερο από τα 50.000 ευρώ.

– Το ανώτερο ποσοστό επιδότησης χαμηλώνει στο 65%, από το 90% που έφτανε πέρυσι με τα διάφορα «premia».

– Αλλάζουν τα εισοδηματικά κριτήρια και τα αντίστοιχα ποσοστά ενίσχυσης, με την προσθήκη της κατηγορίας των νοικοκυριών που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας.

– Δεν θα υπάρχουν επιδοτήσεις για φωτοβολταϊκά και συστήματα και φορτιστές Ι.Χ. οχημάτων.

Στο πρόγραμμα «Νέο Εξοικονομώ», δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και αύξηση των δικαιούχων.

Τέλος, για πρώτη φορά η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος.

Να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 632 εκατ. ευρώ και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθούν συνολικά πάνω από 1 δισ. ευρώ. Ετσι, το πρόγραμμα θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για την ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το 2030.

Νέο Εξοικονομώ: Ωφελούμενοι – κίνητρα

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα «Νέο Εξοικονομώ» έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία.

Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντος θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του προγράμματος (φορολογικό έτος 2020), όπως και κατά την υποβολή της αίτησης. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία: αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. Αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έτερο πρόσωπο μη συγκύριο, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα), με τη συναίνεση των υπολοίπων.

Δεν γίνεται δεκτή αίτηση ενεργειακής αναβάθμισης σε κατοικία της οποίας το εμπράγματο δικαίωμα αποκτήθηκε μετά την 31η/12/2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου).

Στις περιπτώσεις που σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς η κατοικία α) ενοικιάζεται/παραχωρείται δωρεάν, ή β) είναι κενή, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Στα πλαίσια του προγράμματος υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι αιτήσεων:

i. Αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας.

ii. Αίτηση πολυκατοικίας (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων των διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία).

Τα κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής στο Νέο Εξοικονομώ θα είναι τα ακόλουθα:

– Κόστος εξοικονόμησης ενέργειας 50%

– Υφιστάμενη ενεργειακή κλάση 5%

– Βαθμοημέρες θέρμανσης 7%

– Παλαιότητα κατασκευής 3%

– Ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα 15%

– Πλήθος εξαρτώμενων τέκνων 5%

– Μονογονεϊκή οικογένεια 5%

– Μακροχρόνια άνεργος 5%

– ΑμεΑ 5%

Κατοικίες που επιδοτούνται

Μια κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

– Υφίσταται νόμιμα.

– Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

– Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.

– Εχει καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Επισημαίνεται ότι, λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρίζονται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στη φορολογική αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1), εάν υπάρχει μίσθωση/δωρεάν παραχώρηση της κύριας κατοικίας και στην αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2), καθώς και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9), να εμπεριέχεται πλήρως και ορθώς ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.

Επιλέξιμες δαπάνες

Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 1η/2/2020 βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/241 για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Δεν είναι επιλέξιμα έργα τα οποία, βάσει των προσκομιζόμενων παραστατικών δαπάνης, έχουν ολοκληρωθεί ως προς το φυσικό αντικείμενο ή έχουν εκτελεστεί πλήρως μέχρι και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Μόνον οι παρεμβάσεις που ολοκληρώνονται μετά την έκδοση του Α’ ΠΕΑ μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες για το πρόγραμμα, και σε κάθε περίπτωση οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί από την 1η/2/2020 (ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας) και μετά.

Οι παρεμβάσεις που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα προκύπτουν βάσει των συστάσεων του ενεργειακού επιθεωρητή και αφορούν αποκλειστικά στις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:

1. Αντικατάσταση κουφωμάτων

2. Τοποθέτηση / αναβάθμιση θερμομόνωσης