Ποια τρόφιμα θα αυξηθούν τη νέα χρονιά – Οι τιμές

Σύμφωνα και με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το θετικό είναι πως οι αυξήσεις δεν αφορούν πλέον στο σύνολο των τροφίμων καθώς και ότι η ένταση των όποιων ανατιμήσεων είναι πλέον χαμηλότερη. Όπως επίσης και το γεγονός, ότι σε αρκετές κατηγορίες καταγράφονται μειώσεις.

Ο προβληματισμός, ωστόσο, για τους καταναλωτές παραμένει και τη νέα χρονιά και οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους.

Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης

Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην παραγωγή βασικών προϊόντων και κατά συνέπεια στη διαμόρφωση των διεθνών τιμών των πρώτων υλών είναι κάτι που, όπως φαίνεται, θα πρέπει πλέον να το αντιμετωπίζουμε ως ένα δεδομένο. Το γεγονός μάλιστα ότι πρόκειται για έναν τελείως απρόβλεπτο παράγοντα, έχει ως αποτέλεσμα, ακόμη κι όταν σε μία κατηγορία επέρχεται τελικά ισορροπία, σε κάποια άλλη, να προκύπτει μία νέα «κρίση».

«Tα επόμενα χρόνια θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι, ότι μπορούν να προκύπτουν διάφορα προβλήματα εξαιτίας της ελλιπούς παραγωγής λόγω της κλιματικής κρίσης, με επιπτώσεις στην επάρκεια των προϊόντων και κατ΄ επέκταση στις τιμές», σημείωνε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Αριστοτέλης Παντελιάδης.

Έτσι μετά το ελαιόλαδο που μας απασχόλησε έντονα κατά την προηγούμενη διετία, λόγω της ραγδαίας αύξησης της τιμής του, ως αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής του, τη «σκυτάλη» πήραν πλέον, ο καφές και το κακάο.

Το κακάο, η τιμή του οποίου επηρεάζει μία σειρά από προϊόντα όπως, γλυκά, σοκολάτες, είδη πρωινού, μπισκότα, σνακ, «έκλεισε» το 2024 ως το σημαντικότερο εμπόρευμα με τις υψηλότερες επιδόσεις, εν μέσω της αβεβαιότητας που υπάρχει για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης. Το τελευταίο 12μηνο, βρίσκεται σε τροχιά ανόδου της τάξεως του 172%, εξαιτίας των απογοητευτικών συγκομιδών στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, δύο χώρες από τις οποίες προέρχονται σχεδόν τα 2/3 της διεθνούς παραγωγής.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στην τιμή του καφέ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή της premium ποικιλίας Αrabica «έκλεισε» το 2024 με άνοδο 65% στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ξεπερνώντας τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 -και πλέον- ετών. Η ξηρασία σε Βραζιλία και Βιετνάμ, από τη μία πλευρά και οι ζημιές στη παραγωγή από τις έντονες βροχοπτώσεις στην Κόστα Ρίκα από την άλλη, δεν έφεραν την πολυπόθητη σταθεροποίηση στις διεθνείς τιμές του καφέ τον προηγούμενο χρόνο. Την ίδια στιγμή, οι ανησυχίες πως οι καιρικές συνθήκες θα πλήξουν και την επόμενη σοδειά στην Βραζιλία, παραμένουν έντονες.

Οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν ήδη προειδοποιήσει για ανατιμήσεις στον καφέ που πωλείται στο ράφι το επόμενο διάστημα. «Η αγορά έχει ”αντέξει” έως τώρα, απορροφώντας το αυξημένο κόστος» σημείωνε στο CNN Greece, o πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ, Τάσος Γιάγκογλου. Πλέον όμως εξαντλούνται και τα αποθέματα της πρώτης ύλης που είχαν αγοραστεί σε χαμηλότερες τιμές και όλοι σπεύδουν να κλείσουν νέες συμφωνίες, με τις τιμές να βρίσκονται σε επίπεδα – ρεκόρ, όπως εξηγούσε.

Προβληματισμός υπάρχει και για την τιμή των χυμών που αποτελούν την πρώτη ύλη στην παραγωγή αναψυκτικών. «Yπάρχουν ανατιμήσεις σε commodities» σημείωνε ο νέος Γενικός Διευθυντής της Coca-Cola HBC Ελλάδας και Κύπρου, Svetoslav Atanasov προσθέτοντας πως από την πλευρά της εταιρείας, «απορροφούμε μεγάλο μέρος του κόστους» καθώς «μας ενδιαφέρει τα προϊόντα μας να είναι προσιτά».

Από τη μία πλευρά, λοιπόν, έχουμε μία σειρά από προϊόντα στα οποία, και το νέο έτος, οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν και από την άλλη, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει με ποιόν τρόπο και πότε, η κλιματική κρίση μπορεί να «χτυπήσει» μία επόμενη κατηγόρια.

«Οι τιμές δεν θα επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα»

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο η ακρίβεια στα τρόφιμα συνεχίζει να προβληματίζει τους καταναλωτές και το 2025, είναι ότι οι διαδοχικές αυξήσεις των προηγούμενων τριών ετών, έχουν διαμορφώσει τις τιμές ήδη σε υψηλά επίπεδα, στο σύνολο σχεδόν των προϊόντων διατροφής. Το αποτέλεσμα είναι, ακόμη κι αν πλέον καταγράφονται μειώσεις σε αρκετές κατηγορίες, προς το παρόν, να μην είναι ικανές να αντισταθμίσουν τη μεγάλη επιβάρυνση που είχε προηγηθεί.

Έτσι, αν και ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον μήνα Νοέμβριο, διαμορφώθηκε στο 0,6% σε ετήσια βάση και στα σούπερ μάρκετ οι τιμές ήταν μειωμένες κατά -0,72%, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, οι καταναλωτές εξακολουθούν να πιέζονται από τις υψηλές τιμές στα ράφια.

Την ίδια στιγμή, όπως έχουν επαναλάβει αρκετές φορές, παράγοντες της αγοράς αλλά και στελέχη της κυβέρνησης, παρά τις μειώσεις δεν θα πρέπει να αναμένουμε πως οι τιμές θα επανέλθουν στα επίπεδα που ήταν πριν από το ξέσπασμα της τελευταίας κρίσης.

«Οι τιμές δεν μπορούν, στο σύνολό τους, να ξαναγυρίσουν στο επίπεδο που ήταν προ τριετίας. Μπορεί σε ορισμένα προϊόντα να αποκλιμακώνονται, στο σύνολό τους όμως δεν μπορούμε να δούμε μία τόσο δραστική μείωση τιμών» σημείωνε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας.

Με βάση τα παραπάνω, σε συνδυασμό και με τις διεθνείς εξελίξεις σε γεωπολιτικό επίπεδο, που σε κάθε περίπτωση «πυροδοτούν» ανησυχίες σχετικά με την πορεία των τιμών, η ακρίβεια σε βασικά είδη διατροφής, συνεχίζει και με την έλευση του 2025, έστω και με μικρότερη ένταση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρσι, να αποτελεί πηγή προβληματισμού για τους καταναλωτές.