Τέλος χαρτονομίσματα και κέρματα: Μόνο έτσι θα πληρώνουμε πλέον

Μέσα στον χρόνο αναμένεται να αποφασίσουν οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης, αν και πότε θα προχωρήσει το εγχείρημα του «ψηφιακού ευρώ» που φιλοδοξεί να αλλάξει το νομισματικό τοπίο και την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων πολιτών.

Το θέμα συζητήθηκε για δεύτερη φορά σε επίπεδο υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης την Παρασκευή.

Ο πρόεδρος του συμβουλίου, ο Ιρλανδός υπουργός οικονομικών κ. Πασκάλ Ντόναχιου τόνισε ότι η εργασία που έχουν αναλάβει από κοινού η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να καταλήξουν σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο για το κρυπτονόμισμα της Ευρωζώνης με βάση το ευρώ, αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ένα διάστημα 2- 3 μηνών.

Μόλις υπάρξει ένα αξιόπιστο «μοντέλο» για το ψηφιακό ευρώ τότε θα αποφασίσουμε «αν και πότε» θα προχωρήσει η υλοποίηση του, είπε ο Πρόεδρος του συμβουλίου των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης.

Δεν έκρυψε πάντως την επιφύλαξή του για το όλο εγχείρημα, σημειώνοντας ότι πρόκειται για μια πολύ σύνθετη και δύσκολη διαδικασία.

Ενδεικτικά ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στη Συνθήκη έκδοσης και κυκλοφορίας του Ευρώ και να αναληφθούν πολιτικές δεσμεύσεις από τα κράτη μέλη για την υιοθέτηση και ενσωμάτωση του ψηφιακού ευρώ.

Σημείωσε επίσης τα πολλά δύσκολα τεχνικά θέματα που θα πρέπει λυθούν, όπως η ασφάλεια δεδομένων και συναλλαγών, η χρηστικότητας και η αξιοπιστία του συστήματος διαχείρισης, η συμβατότητα του με συναλλαγές εκτός της Ευρωζώνης και η εξασφάλιση ότι δεν θα γίνει διέξοδος για την νομιμοποίηση χρημάτων από παράνομες συναλλαγές όπως άλλα κρυπτονομίσματα.

Η ψηφιοποίηση του ευρώ ως ένα «σταθερό κρυπτονόμισμα», δηλαδή ως ένα ψηφιακό νόμισμα που θα συνεχίζει να διέπεται σε ότι αφορά την έκδοση και την διαχείριση του από την ΕΚΤ και όχι όπως τα γνωστά πια κρυπτονομίσματα (bitcoin, binance κτλ ) μόνο από τον κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης, έχει διπλό στόχο.

Να κάνει ένα ψηφιακό άλμα που θα διατρέξει και τα 19 κράτη μέλη της Ευρωζώνης και τους εμπορικούς τους εταίρους και να μειώσει σημαντικά το κόστος των μεγάλων εμπορικών, αλλά και των καθημερινών συναλλαγών των ευρωπαίων πολιτών.

Παρά τα αυτονόητα οφέλη του, η υλοποίηση του αν τελικά αποφασιστεί δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε και γρήγορη, αφού για περίπου 16 μήνες παρά τις καλές προθέσεις όλων κανείς ακόμη δεν μπορεί να εξηγήσει τι και πώς θα είναι και θα λειτουργεί το ψηφιακό ευρώ.

Η όλη προσπάθεια έχει ξεκινήσει από το Δεκέμβριο του 2019, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Επιτροπή εξέδωσαν κοινή δήλωση σχετικά με τα «σταθερά κρυπτονομίσματα». Στη δήλωση επισημαίνονται οι ευκαιρίες που προσφέρουν τα σταθερά κρυπτονομίσματα για φθηνές και γρήγορες πληρωμές, αλλά και οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι που αυτά συνεπάγονται.

Στην πρώτη συζήτηση που έκανε το Eurogroup για το θέμα στις 3 Νοεμβρίου του 2020, δεν ελήφθη καμμία απόφαση καθώς δεν υπήρχε παρά μόνο η ιδέα του ψηφιακού ευρώ. Τούτο διότι το έργο που είχε αναλάβει η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πειραματιστούν και να προτείνουν μια μορφή κρυπτονομίσματος δεν είχε ολοκληρωθεί.

Στις 22 Μαρτίου απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επικροτούσε τη δημιουργία του ψηφιακού ευρώ, αλλά επεσήμαινε τις προκλήσεις και τους κινδύνους και ζητούσε με την σειρά του από την ΕΚΤ μια τελική μορφή του εγχειρήματος. Παράλληλα ζητούσε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτάσεις για την θεσμοθέτηση και τη λειτουργία του.

Ψηφιακό ευρώ: Η πανδημία επισπεύδει τις εξελίξεις

Η παράταση της πανδημίας και η ολοένα αυξανόμενη χρήση ηλεκτρονικών και ανέπαφων πληρωμών, αλλά και ταχύτατη ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων αποτέλεσαν τον καταλύτη για την επίσπευση των αποφάσεων και των σχεδίων της ΕΚΤ για την κυκλοφορία του ψηφιακού ευρώ.

Οι ομάδες εργασίας έχουν ήδη αρχίσει να συνθέτουν τις τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες, όπως επίσης και το πλάνο πιλοτικών δοκιμών σε ευρωπαϊκές πόλεις, πριν από την επίσημη και μαζική κυκλοφορία.

Αν και οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από την ΕΚΤ στις αρχές του καλοκαιριού, πηγές που συμμετέχουν στον σχεδιασμό πιστεύουν ότι μόνο το γεγονός ότι ξεκίνησαν να προσδιορίζονται πρακτικές λεπτομέρειες αποτεί σοβαρή ένδειξη ότι πιθανότατα η απόφαση θα είναι θετική για την κυκλοφορία του.

Στον όλο σχεδιασμό συμμετέχει και η Ελλάδα, μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος, τις εμπορικές τράπεζες και τη ΔΙΑΣ Διατραπεζικά Συστήματα και άλλους φορείς. Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, το ψηφιακό ευρώ δεν πρόκειται να είναι κρυπτονόμισμα, ούτε μέθοδος ηλεκτρονικής πληρωμής, όπως, για παράδειγμα είναι οι Apple Pay, Google Pay, PayPal ή οι πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες. Επίσης, δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τα μετρητά.

Η διαφορά με τις σημερινές ψηφιακές μεθόδους πληρωμής συνίσταται στα εξής:

1. Το ψηφιακό ευρώ θα είναι ένα νέο νόμισμα, το οποίο θα εκδίδεται από την ΕΚΤ, θα αποτελεί απαίτηση του Ευρωσυστήματος και όχι των εμπορικών τραπεζών.

2. Θα έχει δική του νομισματική κυκλοφορία και επιτόκια. Δηλαδή, θα αποφασιστεί ένα όριο της ποσότητας (αξίας) που θα είναι διαθέσιμο στις αγορές και θα έχει επιτόκια που να αποτρέπουν τη μετατροπή των σημερινών ευρώ σε ψηφιακό ευρώ. Επίσης, η ποσότητα και τα επιτόκια θα διαμορφώνονται έτσι ώστε το ψηφιακό ευρώ να μη χρησιμοποιείται για επενδυτικούς και κερδοσκοπικούς σκοπούς.

3. Οι πληρωμές με ψηφιακό ευρώ θα έχουν τα χαρακτηριστικά της αμεσότητας και της ανωνυμίας που έχουν σήμερα τα μετρητά. Θα προσφέρει ύψιστη ασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων, εκτός των περιπτώσεων που ερευνώνται εγκληματικές πράξεις, όπως για παράδειγμα ξέπλυμα και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

4. Κάθε πολίτης θα έχει ένα ανώτατο όριο για ψηφιακό ευρώ, το οποίο θα καθοριστεί. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι 3.000 ευρώ. Η διάρκεια θα προσδιοριστεί από τα στοιχεία που δείχνουν πόσο χρόνο χρειάζεται κατά μέσο όρο ένας πολίτης να έχει το αντίστοιχο ποσό για τις ανάγκες του σε μετρητά. Μόλις οριστεί η διάρκεια και το ποσό, το όριο του ψηφιακού ευρώ θα είναι μεγαλύτερη. Εναλλακτικά, εξετάζεται να μην τεθεί όριο, αλλά η επιβολή επιτοκίου ώστε να λειτουργεί αποτρεπτικά η χρήση του πάνω από κάποιο ποσό.

5. Το ψηφιακό ευρώ δεν θα αντικαταστήσει τα μετρητά ως μέσο πληρωμής.

6. Οι εμπορικές τράπεζες θα συμμετέχουν στη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Δεν απειλούνται από φυγή καταθέσεων, καθώς τίθενται ποσοτικά όρια και επιτόκια. Επίσης, δεν απειλούνται οι μέθοδοι πληρωμών όπως οι υπηρεσίες Apple Pay, PayPal, κάρτες, κλπ, διότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι υπηρεσία πληρωμής, αλλά νόμισμα.

7. Ωστόσο, στην πράξη, η χρήση του θα μοιάζει τεχνικά με τις σημερινές ηλεκτρονικές και ανέπαφες συναλλαγές και τα ψηφιακά πορτοφόλια.

8. Οι πληρωμές θα γίνονται άμεσα και η εκκαθάριση θα γίνεται κατευθείαν μέσω της ΕΚΤ, χωρίς να μεσολαβεί το τραπεζικό σύστημα. Δηλαδή, η συναλλαγή του πολίτη περνάει κατευθείαν στο σύστημα της ΕΚΤ. Μάλιστα, υπάρχει η πρόταση να δημιουργηθούν δύο συστήματα εκκαθάρισης στην ΕΚΤ. Το ένα θα αφορά το retail και το άλλο το wholesale κομμάτι των συναλλαγών. Το δεύτερο υπάρχει σήμερα καθώς από εκεί γίνεται η εκκαθάριση και ο διακανονισμός όλων των συναλλαγών μεταξύ τραπεζών.

9. Εξετάζεται η περίπτωση να λειτουργήσει πιλοτικά σε ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις, πριν από την επίσημη κυκλοφορία του.

10. Σε κάθε περίπτωση, η πλήρης κυκλοφορία και διαθεσιμότητα στο επίπεδο που επιθυμεί και σχεδιάζει η ΕΚΤ, περιλαμβανομένης της διαθεσιμότητας σε τρίτες χώρες, μπορεί να χρειαστεί τρία έως πέντε χρόνια.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η ΕΚΤ στην ασφάλεια, τη διαφάνεια, την αμεσότητα και την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς -ειδικά στους νέους-, αλλά και στην απειλή από την ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων. Η ΕΚΤ προειδοποιεί για τους κινδύνους που έχουν τα κρυπτονομίσματα, καθώς δεν ελέγχονται από κεντρικές τράπεζες, παρουσιάζουν μεγάλη μεταβλητότητα στις ισοτιμίες (κίνδυνος) και δεν εξασφαλίζεται η διαφάνεια (προσωπικά δεδομένα, φορολογία, ξέπλυμα, κά).

Με πληροφορίες από τα xristika.