Γ. Ρέτσος: «Τώρα είναι η στιγμή των μεγάλων αλλαγών για τον ελληνικό τουρισμό»

Μία σειρά πρακτικών που πρέπει να αναπτυχθούν για μία διαφορετική ανάπτυξη προορισμών και επιχειρηματικών μοντέλων, ακολουθώντας βέλτιστες διεθνείς πρακτικές που προάγουν τη βιωσιμότητα, την καινοτομία, την τεχνολογία, την τεχνογνωσία, την εμπειρία και το ταλέντο παρουσιάστηκαν μεταξύ άλλων στις τρεις ενότητες του ετήσιου συνεδρίου του ΣΕΤΕ το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, με τίτλο «Redefining Realities: #someREACTdifferent».
Το συνέδριο άνοιξε με μια διαδραστική συζήτηση μεταξύ του Προέδρου του ΣΕΤΕ, Γιάννη Ρέτσου και του Paul Papadimitriou, ιδρυτή της Intelligencr, ερευνητή καινοτομίας και ειδικό στις στρατηγικές του μέλλοντος και συντονιστή της διοργάνωσης.
Ο Γιάννης Ρέτσος αναφέρθηκε στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες που επικρατούν στην παγκόσμια ταξιδιωτική αγορά και στην άμεση ανάγκη προσαρμογής του ελληνικού τουρισμού στα νέα δεδομένα. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «τὠρα είναι η στιγμή των μεγάλων αλλαγών για τον ελληνικό τουρισμό».
«Η εικόνα του μέλλοντος πρέπει να εστιάσει στην ωριμότητα του προορισμού η οποία συνδέεται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, την καινοτομία, την τεχνολογία, τον πολιτισμό και τον αειφόρο τουρισμό. Στην πορεία αυτή, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε ήδη επιτυχημένα μοντέλα και να υιοθετήσουμε, όπου απαιτείται, βέλτιστες διεθνείς πρακτικές».
Σε σχέση με την περίπτωση του Τhomas Cook, ανέφερε ότι «είναι ένα γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει και να μας κάνει να σκεφτούμε όχι το πώς θα απεμπλακούμε από τους Τour Οperators καθώς παραμένουν από τα πλέον σημαντικά κανάλια πωλήσεων, αλλά πως θα εμπλουτίσουμε τις εναλλακτικές μας δυνατότητες με νέα κανάλια. Επιπλέον, επειδή έχει γίνει πολύ συζήτηση για το βασικό μας προϊόν το Ήλιος και Θάλασσα, κανείς δε λέει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί το συγκεκριμένο μοντέλο, ωστόσο θα μπορούσε να αποκτήσει και άλλες διαστάσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο τουρισμός δεν μπορεί να λειτουργεί με αυτόματο πιλότο. Για την επόμενη ημέρα, απαιτείται η διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων και η υλοποίηση άμεσων δράσεων».
Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Paul Papadimitriou ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «ο τουρισμός εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Οι αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά και τις αξίες των ταξιδιωτών είναι συνεχείς. Για να ξεχωρίσει η Ελλάδα πρέπει να σταθεί ψηλά, να αναθεωρήσει την αναπτυξιακή κουλτούρα του τουρισμού – αναμειγνύοντας την αρχαία κληρονομιά με σύγχρονα στοιχεία, αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τη μοναδικότητα της».

Τα βασικά συμπεράσματα ανά ενότητα και ανά ομιλητή:
1o Session: Brave New World (Ένας νέος κόσμος)
Ο Patrik Gustavsson, διευθύνων σύμβουλος του The Amager Bakke Foundation, ο Patrik Gustavsson τόνισε ότι «Σήμερα υπάρχει μεγάλη πίεση για περισσότερες πράσινες υποδομές, επομένως πρέπει να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τις ταράτσες και τις προσόψεις των κτιρίων στην κατεύθυνση αυτή. Με το Copenhill, μια μονάδα καύσης απορριμμάτων μετετράπη σε ένα σημείο αναφοράς στην πόλη, ένα σύγχρονο τοπόσημο που συμβολίζει και την προσπάθεια της Κοπεγχάγης να είναι η πρώτη κλιματικά ουδέτερη πρωτεύουσα στον κόσμο. Η συνύπαρξη πόλης και καύσης- χωρίς εκπτώσεις στην ασφάλεια πολιτών και επισκεπτών – είναι πλέον εφικτή χάρη στην σύγχρονη τεχνολογία».
Ο Steve Vranakis, έχοντας εργαστεί σε ψηφιακές, σχεδιαστικές και διαφημιστικές εταιρίες σε όλο τον κόσμο και έχοντας βοηθήσει στη δημιουργία ενός από τα κορυφαία στούντιο ψηφιακής τεχνολογίας – το Google Creative Lab, εστίασε στη σύζευξη τεχνολογίας και δημιουργικότητας. Ο κ. Vranakis που ανέλαβε πρόσφατα επικεφαλής δημιουργικού στην Προεδρία της Κυβέρνησης, ως ειδικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, επισήμανε μεταξύ άλλων ότι «η κρίση που πέρασε η χώρα μας ήταν μεγάλης διάρκειας και πρέπει να δημιουργήσουμε νέα δεδομένα για την επιστροφή των Ελλήνων που έφυγαν στο εξωτερικό. Ξοδεύουμε τόσα χρήματα, για να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας μόνο και μόνο για να τα βοηθήσουμε να φύγουν εκτός Ελλάδας και να πιάσουν δουλειές σε μεγάλους οργανισμούς του εξωτερικού, ενώ στην πραγματικότητα ζούμε σε μια χώρα που έχει όλα τα εχέγγυα για να δημιουργήσει ευκαιρίες για νέους ανθρώπους. Θέλω να προτρέψω και άλλους ανθρώπους να γυρίσουν στην Ελλάδα, ακολουθώντας το παράδειγμα μου, για να δούνε τις νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται».
Ο David Rowan, ιδρυτής και αρχισυντάκτης του WIRED UK (2008-2017), αναφέρθηκε σε θέματα καινοτομίας και τεχνολογικών τάσεων. Όπως επισήμανε «η καινοτομία σχετίζεται με την ίδια την επιχείρηση, με το ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξής της και με το πώς θα προσαρμόσεις τα νέα τεχνολογικά εργαλεία στις νέες απαιτήσεις των πελατών ώστε να συνεχίσεις να υπηρετείς αυτόν τον σκοπό. Όλο αυτό πρέπει να προέλθει από την ηγεσία».
2ο session: Observing Destinations (Παρατηρώντας Προορισμούς)
Time Machine -> Χρονομηχανή Ο Alejandro Barrera, ιδρυτής και αρχισυντάκτης στο The Aleph, παρουσίασε τα ιδιαίτερα ταξιδιωτικά χαρακτηριστικά των τουριστών της γενιάς των Μillennians. Μεταξύ άλλων τόνισε ότι «οι Millennians ενδιαφέρονται για εμπειρίες στα ταξίδια τους, ενώ επιλέγουν να ενισχύσουν τοπικές δραστηριότητες, προάγοντας τον τουρισμό αειφορίας. Επίσης, δεν έχουν σταθερές επιλογές σε ότι αφορά το κατάλυμα, καθώς δύναται να προτιμήσουν στις διακοπές τους για διαμονή, από ένα μπουτίκ ξενοδοχείο που συνδυάζει την καλή τιμή και την αυθεντικότητα έως ένα κάμπινγκ».
Ο Douglas Quinby, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Arival υπογράμμισε ότι «οι εμπειρίες, δηλαδή όσα βιώνουν οι ταξιδιώτες στον προορισμό τους, είναι το κίνητρο των ταξιδιών. Οι δομές μεταφοράς και φιλοξενίας καθιστούν εφικτά τα ταξίδια, απαντούν στο πώς. Οι ξεναγήσεις, οι δραστηριότητες και τα αξιοθέατα αποτελούν το γιατί. Για να κερδίσουμε και να κρατήσουμε την επόμενη γενιά ταξιδιωτών, οφείλουμε, τόσο ευρύτερα ως κλάδος, όσο και ειδικότερα ως υπεύθυνοι προβολής προορισμών, να στρέψουμε την προσοχή μας από τον κλάδο στον ταξιδιώτη. Από το πώς στο γιατί».
Η Petra Stušek, διευθύνουσα σύμβουλος του Τουριστικού Συμβουλίου της Λιουμπλιάνα, ανέφερε ότι «τα παγκόσμια κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά περιβάλλοντα, η ψηφιοποίηση, οι προσιτές τιμές και οι κλιματικές αλλαγές έχουν επηρεάσει όλους τους κλάδους ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού. Η Λιουμπλιάνα ήταν κάποτε ένα κρυμμένο διαμάντι. Την τελευταία δεκαετία, όμως, έπαψε να είναι κρυμμένο. Παραμένει διαμάντι, ωστόσο το γεγονός ότι αποτελεί δημοφιλή προορισμό την έφερε αντιμέτωπη με ορισμένες προκλήσεις. Η στροφή σε ανανεώσιμες πηγές, η χρήση νέων τεχνολογικών καινοτομιών ώστε να διασπείρουμε τους επισκέπτες, το κλείσιμο του κέντρου της πόλης για τα αυτοκίνητα, η σχεδίαση μηχανισμών για μηδενικά απορρίμματα και η δημιουργία υποδομών ώστε η πόλη να είναι προσβάσιμη για όλους αποτελούν ενέργειες που μας βοηθούν να πετύχουμε μια βιώσιμη ανάπτυξη. Και πάνω απ’ όλα, μας βοηθούν να έχουμε λιγότερο δυσαρεστημένους κατοίκους».
Η Catharina Fischer, Digital Marketing Strategist, σύμβουλος του δικτύου Tourismuszukunft, ανέλυσε τους τρόπους απόκτησης ψηφιακής νοοτροπίας υποστήριξε ότι «το μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών διέρχεται συνεχείς αλλαγές τα τελευταία χρόνια. Από τη μία πλευρά έχουμε τις διαρκείς μεταβολές στις ταξιδιωτικές ανάγκες και συμπεριφορές, και από την άλλη τις κυρίαρχες παγκόσμιες ταξιδιωτικές πλατφόρμες και την αέναα εξελισσόμενη τεχνολογία. Αν εξακολουθήσουμε να συζητάμε απλώς για στρατηγικές μάρκετινγκ, θα παραβλέψουμε την ανάγκη να αναθεωρήσουμε και να αναμορφώσουμε τα επιχειρηματικά μοντέλα και τις οργανωτικές δομές. Προκειμένου να ανταποκριθούμε στις διαρκείς αλλαγές του περιβάλλοντος –συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής–, απαιτούνται οι βέλτιστες συνθήκες που θα συντελέσουν στη διαμόρφωση ενός νέου μοτίβου σκέψης, καθώς και οι υποδομές και οι κυβερνήσεις που θα επιτρέψουν αυτή τη διαδικασία».
Η Tia Hallanoro, Director Brand Communications & Digital Development, Helsinki Marketing τόνισε ότι «η βιωσιμότητα είναι ο σημαντικότερος αναμορφωτικός παράγοντας που θα αντιμετωπίσει ποτέ η βιομηχανία του τουρισμού. Στο Ελσίνκι, πιστεύουμε ότι κάθε πάροχος υπηρεσιών είναι έτοιμος να γίνει καλύτερος. Ακριβώς γι’ αυτό επιδιώκουμε να προσφέρουμε εργαλεία και μια πλατφόρμα που θα βοηθήσουν κάθε άτομο και κάθε επιχείρηση να λειτουργήσει με ακόμα πιο βιώσιμο τρόπο. Χρησιμοποιήστε ενεργά την πλατφόρμα σας και μην απορρίπτετε τις αντισυμβατικές συνέργειες. Οι ριζοσπαστικές συνεργασίες είναι ο τρόπος για να επιλύσουμε τα μεγάλα προβλήματα που κανείς δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνος του».
3ο Session: Time Machine (Χρονομηχανή)

Η Dianne Mc Grath, ειδικός βιώσιμης ανάπτυξης και υποψήφια αστροναύτης στην αποστολή Mars One, ανέλυσε θέματα σε σχέση με τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων & το Zero Waste. Όπως επισήμανε χαρακτηριστικά «στον πλανήτη Άρη δεν θα υπάρχουν απορρίμματα. Η επιβίωση θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή ενός καθεστώτος απόλυτης βιωσιμότητας. Για να το πετύχουμε, τα απορρίμματα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν ως πολύτιμος πόρος. Ο τρόπος με τον οποίο θα απαντήσουμε στις αναπόφευκτες προκλήσεις θα καθορίσει το μέλλον μας. Ουσιαστικά, το ίδιο ισχύει και εδώ στη Γη».
Ο Steve Lowy, Head της TOPOSOPHY UK, διευθύνων σύμβουλος της Anglo Educational Services και ιδρυτής και διευθυντής της Umi Digital σημείωσε ότι «ο ξενοδοχειακός κλάδος του μέλλοντος οφείλει να αμφισβητήσει τον ίδιο του τον εαυτό προκειμένου να παραμείνει επίκαιρος. Η χρήση της τεχνολογίας, όχι ως μέσο περιορισμού του ανθρώπινου παράγοντα, αλλά ως μέσο βελτίωσης της συνολικής εμπειρίας, θα αποτελέσει ισχυρό σημείο διαφοροποίησης και θα επιτρέψει στα ξενοδοχεία να μεγιστοποιήσουν τον χρόνο που αφιερώνουν σε αυτό που κάνουν καλύτερα: να προσφέρουν στον πελάτη μια εκπληκτική εμπειρία φιλοξενίας».
Ο Ted Papakostas, αρχαιολόγος, υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι «η παρουσίαση των πολιτιστικών πόρων με δημιουργικό τρόπο πρέπει να ενταχθεί στις προτεραιότητες μας στο πλαίσιο των δράσεων για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των σύγχρονων ταξιδιωτών οι οποίοι αναζητούν νέες εμπειρίες. Παράλληλα, ένας αρχαιολογικός χώρος με την αξιοποίηση των κατάλληλων επιστημονικών μεθόδων και εργαλείων της τεχνολογίας μπορεί να αυξήσει την επισκεψιμότητά του και να διευρύνει τόσο τις ομάδες ενδιαφέροντος, όσο και την ηλικιακή βάση αλληλοεπιδρώντας ιδιαίτερα με το νεανικό κοινό. Πρόκειται για μία διαδικασία διαρκής και συνεχή που μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει στο πλαίσιο της προσπάθειας για μεγαλύτερη διασύνδεση μεταξύ του τουριστικού τομέα και του πολιτισμού».
Παράλληλα με το κεντρικό πρόγραμμα του συνεδρίου, οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν δύο masterclasses. Στο ένα από αυτά, η Catharina Fischer αναφέρθηκε σε εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης της γερμανικής αγοράς, μέσα από ψηφιακά εργαλεία. Στο άλλο, o David Bizer, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Talent Fountain, ανέλυσε τρόπους για το πώς ένας εργοδότης γίνεται brand, προσελκύοντας τους πιο ταλαντούχους εργαζόμενους. Στο πλαίσιο αυτό υπογράμμισε ότι «τα ταλαντούχα στελέχη επιλέγουν την επιχείρηση όπου θα σταδιοδρομήσουν και θα κάνουν τη διαφορά. Είναι κρίσιμο να δείχνετε σε αυτούς τους πιθανούς υποψηφίους ότι όλα αυτά και πολλά άλλα είναι δυνατά στην επιχείρησή σας. Φυσικά, μια καλή εργοδοτική φήμη απαιτεί επενδύσεις και στρατηγική διαχείριση».
Στο περιθώριο του συνεδρίου λειτουργούσε εκθεσιακός χώρος «Tech Alley», αφιερωμένος στις ελληνικές start-up εταιρίες, στις οποίες δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσουν τεχνολογικές υπηρεσίες και προϊόντα σε επιχειρηματίες και στελέχη της ελληνικής τουριστικής αγοράς.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την TOPOSOPHY, εταιρεία συμβούλων στον τομέα της διαχείρισης/προώθησης προορισμών και διοργάνωσης special events, και τη «weareJARVIS», το content studio του φορέα καινοτομίας και ψηφιακού μετασχηματισμού «Found.ation».