Απόδραση στη Χαλκίδα- Γιατί πρέπει να επισκεφθείς την πρωτεύουσα της Εύβοιας

Η Εύβοια είναι «ένα κι ένα» για σύντομες αποδράσεις με την πρωτεύουσα του, τη Χαλκίδα να αποτελεί μια από τις καλύτερες επιλογές για εκδρομή ακόμη κι αν πάρετε την απόφαση «στο παρά- πέντε».

Κάνοντας μια γρήγορη και απολύτως ανυπόστατη έρευνα μεταξύ γνωστών και φίλων, καταλήγει κανείς με σχετική ευκολία στο συμπέρασμα πως δεν πρέπει να υπάρχει Αθηναίος – βέρος ή μη- που να μην έχει επισκεφθεί έστω και μια φορά στη ζωή του, έστω και για λίγες ώρες, τη Χαλκίδα.

Είναι ένας προορισμός για όλους, γι’ αυτό και τα Σαββατοκύριακα γεμίζει με οικογένειες, ζευγάρια όλων των ηλικιών, παρέες – μικρές και μεγάλες.

Παρόλο, όμως που η Χαλκίδα βρίσκεται σταθερά στις πρώτες επιλογές των Αθηναίων για μια εξόρμηση, οι περισσότεροι από εμάς συχνά παραβλέπουμε την ιστορία και τις κρυμμένες ομορφιές αυτού του τόπου και επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά το ίδιο δρομολόγιο – βόλτα, δηλαδή, στον παραλιακό πεζόδρομο μέχρι το κόκκινο σπίτι, καφές δίπλα στα «τρελά νερά» του Ευρίπου κι έπειτα επιστροφή στο αυτοκίνητο και βουρ για ολόφρεσκο ψάρι και θαλασσινά στα κατά τα άλλα εξαιρετικά ουζάδικα της Νέας Λάμψακου.

Η αλήθεια είναι πως η σύγχρονη πόλη της Χαλκίδας σε τίποτα δεν προδίδει το αρχιτεκτονικό παρελθόν της.

Ολόκληρη η πόλη μέχρι και το 1885 ήταν περίκλειστη σε τείχη, σε ένα μεσαιωνικό κάστρο, ενώ μια τεχνητή τάφρος την έκανε να μοιάζει με ένα μικροσκοπικό αυτόνομο νησί στην τόση δα θαλάσσια λωρίδα που χωρίζει την Εύβοια από την Στερεά Ελλάδα.

Η στρατηγική θέση της ήταν που τράβηξε και το ενδιαφέρον των πρώτων κατοίκων της πόλης, οι οποίοι έχοντας ορθώς προαίσθημα ότι θα τους προσπόριζε δύναμη και πλούτο, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ήδη από την παλαιολιθική εποχή.

Ο πρώτος σημαντικός προϊστορικός οικισμός της με στοιχεία πρώιμης αστικοποίησης (έχουν βρεθεί οικίες, δρόμοι, ανοιχτοί χώροι συνάθροισης σαν πλατείες, αλλά και έργα κοινής ωφέλειας, όπως για παράδειγμα πήλινοι αγωγοί που έδιωχναν τα όμβρια ύδατα) ανάγεται στο 3000 π.Χ. και βρισκόταν 5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Χαλκίδας, στην θέση Μάνικα.

Η πόλη της Χαλκίδας φαίνεται μάλιστα να πήρε το όνομά της ήδη από τότε χάρη στην εξειδίκευση των κατοίκων της Μάνικας στη μεταλλουργία και το εμπόριο του χαλκού. Η πόλη της Χαλκίδας ιδρύθηκε γύρω στα 800 π.Χ., ταυτόχρονα με την πόλη της Ερέτριας.

Πολλούς αιώνες και αμέτρητα κεφάλαια ιστορίας αργότερα, γύρω στον 6ο αιώνα μ.Χ., ο Ιουστινιανός οχυρώνει την Χαλκίδα, καθώς τόσο η πόλη όσο και ολόκληρο το νησί της Εύβοιας είχε ιδιαίτερη ναυτική σημασία για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Το 1205 μ.Χ. ξεκινά η πιο λαμπρή περίοδος για την Χαλκίδα, η περίοδος της Λατινοκρατίας, κατά την οποία το μεσαιωνικό κάστρο ανακατασκευάζεται και ενισχύονται τα τείχη του, ενώ ταυτόχρονα η πόλη γίνεται γνωστή με το όνομα Νεγροπόντε, ισχυρό λιμάνι των Βενετών και έδρα του βενετικού στόλου.

Παρόλο που ως το 1461 μ.Χ. το Νεγροπόντε είχε ενισχυθεί σημαντικά, δεν κατάφερε να αποκρούσει την επίθεση των Τούρκων, οι οποίοι είχαν αρχίσει ήδη να εξαπλώνονται στον ελλαδικό χώρο, και τελικά το 1470 ο ίδιος ο Μωάμεθ Β΄ κατακτά τη Χαλκίδα.

Η πόλη έμεινε υπό τον τούρκικο ζυγό μέχρι και το 1833. Η Χαλκίδα διατηρούσε τα εντυπωσιακά τείχη της και τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της και μετά την απελευθέρωσή της.

Όμως το 1885 το θρυλικό κάστρο γκρεμίστηκε από τους Έλληνες και τα οικοδομικά υλικά που προέκυψαν από την κατεδάφισή του χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη της τάφρου.

Κάπως έτσι έφτασε στο αρχιτεκτονικό της σήμερα η Χαλκίδα, μια πόλη που συχνά θεωρούμε πως την γνωρίζουμε αρκετά καλά, αλλά που η ίδια κρατά ακόμα αμέτρητα κρυμμένα μυστικά.

Οι στάσεις που ακολουθούν μέσα στη σύγχρονη πόλη μας ξεδιπλώνουν έναν άλλο, για χρόνια κρυμμένο χάρτη της Χαλκίδας και μας αποκαλύπτουν το άλλο πρόσωπο αυτής της πανάρχαιας πόλης για να μπορέσουμε τελικά να δούμε τη Χαλκίδα αλλιώς.